Σακχαρώδης διαβήτης σε ηλικιωμένους

ICD-10 : E14

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Σακχαρώδης Διαβήτης στο κεφάλαιο των ενδοκρινολογικών νοσημάτων.

Συμπτώματα

Σε ασθενείς > 80 ετών παρουσιάζεται συχνά τόσο ασυμπτωματική νόσος, όσο και άτυπα συμπτώματα:

Ακράτεια ούρων, ενοχλήσεις από τον προστάτη, μείωση του γνωστικού επιπέδου, σύγχυση, κόπωση, μειωμένη ευεξία.

Θεραπεία

Σε ηλικιωμένους ασθενείς > 80 ετών είναι συχνά αποδεκτή μία τιμή HbA1c μέχρι 73mmol/mol [= 8,8% [1]] με αντίστοιχη μέση τιμή γλυκόζης αίματος περίπου 10 mmol/L [180 mg/dL]. Αποφεύγετε να μειώνετε πάρα πολύ τις τιμές της γλυκόζης εξαιτίας του κινδύνου υπογλυκαιμίας, που συχνά συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο στους γεροντότερους από ό,τι σε νεότερους. Ο προγραμματισμός της περίθαλψης πρέπει να συμπεριλαμβάνει ως στόχο αποδεκτές τιμές γλυκόζης αίματος και ενδιάμεσο έλεγχο. Η νόσος, η φαρμακευτική θεραπεία και η γενική κατάσταση επηρεάζουν την όρεξη και την πρόσληψη τροφής. Η εκτίμηση του κινδύνου υποσιτισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί με το ΜΝΑ-SF (Mini Nutritional Assesment – Short Form) προσαρμοσμένο για ηλικιωμένους. Η καλή στοματική υγιεινή και η προληπτική φροντίδα των ποδιών με επισκόπηση μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών. Συχνά οι ηλικιωμένοι έχουν προσβληθεί από τη διαβητική νόσο αρκετά χρόνια πριν με εξέλιξη επιπλοκών του διαβήτη και ανεπάρκεια σε πολλά οργανικά συστήματα, όπως ΚΝΣ, αγγειακό σύστημα και νεφρούς. Αυτό απαιτεί ιδιαίτερη μέριμνα στην επιλογή της θεραπείας. Η ινσουλίνη μπορεί να συνδυαστεί με σκευάσματα SU, μετιγλινίδη, μετφορμίνη, ακαρβόζη, αναστολείς DDP4, αναστολείς SGLT2, ανάλογα GLP1. Μετφορμίνη: Αποτελεί το φάρμακο πρώτης εκλογής, αν ο ασθενής: Δεν είναι > 80 ετών, δεν έχει χαμηλό βάρος ούτε GFR < 30 mL/λεπτό (GFR < 30 mL/λεπτό αποτελεί αντένδειξη χορήγησης μετφορμίνης. Προσοχή σε GFR 30-59 mL/λεπτό – παρακολουθείστε τη GFR – συνδυαστικά σκευάσματα σύμφωνα με ότι αναγράφεται στις οδηγίες χορήγησης), (κρεατινίνη-ορού > 110 μmol/L [1,2 mg/dL] σε γυναίκες, > 130 μmol/L [1,5 mg/dL] σε άντρες). Η χορήγηση μετφορμίνης διακόπτεται σε κίνδυνο αφυδάτωσης (π.χ. πυρετό, γαστρεντερίτιδα). Επιπλέον προσοχή σε ταυτόχρονη λήψη φαρμακευτικών ουσιών, που μπορούν να επηρεάσουν τη νεφρική λειτουργία, π.χ. α-ΜΕΑ, ΑΥΑ [ARB], ΜΣΑΦ. Μεγάλη προσοχή (κίνδυνος γαλακτικής οξέωσης) μεταξύ άλλων σε μειωμένη ηπατική λειτουργία, καρδιακή ανεπάρκεια, αλκοολισμό, κίνδυνο γάγγραινας στα άκρα. Ινσουλίνη: Αποτελεί το σκεύασμα πρώτης εκλογής, όταν αντενδείκνυται η μετφορμίνη, ιδιαίτερα στους πολύ ηλικιωμένους. Αρχικά βασική ινσουλίνη σε μία ή δύο δόσεις, κατά δεύτερο λόγο μικτή – ινσουλίνη. Η διαβητική νεφροπάθεια αποτελεί ένδειξη για θεραπεία με ινσουλίνη. Συχνά οι ηλικιωμένοι τα καταφέρνουν καλά μόνοι τους στη χρήση της ινσουλίνης, αλλά προσοχή, όταν είναι μειωμένη η όραση και σε γνωστική ανεπάρκεια. Σουλφονυλουρίες (SU): Πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή στους ηλικιωμένους εξαιτίας κινδύνου παρατεταμένης υπογλυκαιμίας (ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι μικρότερος κατά τη χρήση των διαφόρων σκευασμάτων ως μονοθεραπεία). Ελέγξτε τη νεφρική λειτουργία και διακόψτε τα, αν η κρεατινίνη-ορού είναι > 200 μmol/L [2,26 mg/dL] ή η GFR (ΡΣΔ) < 30 ml/λεπτό. Παρακολουθήστε ακόμη και τη μικροαλβουμίνη. Ηπατική λειτουργία; Προοδευτική λοίμωξη – διαβητική γάγγραινα; Θεραπεία με κορτιζόνη; Εναλλακτική λύση ως προς τα σκευάσματα-SU είναι η ρεπαγλινίδη βραχείας δράσης πριν από τα γεύματα, πιο εύκολη ρύθμιση και μπορεί να χορηγηθεί σχεδόν ανεξάρτητα από τη νεφρική λειτουργία. ΠΡΟΣΟΧΗ: Να αποφεύγεται η χορήγηση γλιμεπιρίδης, καθώς επίσης και γλιβενκλαμίδης σε ηλικιωμένους! Τα διάφορα φάρμακα για το διαβήτη λειτουργούν σε φυσιολογικές συνθήκες καλά στους ηλικιωμένους. Φάρμακα, τα οποία δεν προκαλούν υπογλυκαιμία, είναι οι αναστολείς του ενζύμου DPP-4 και τα ανάλογα GLP-1. Χορηγούνται σε συνδυασμό με άλλα σκευάσματα για το διαβήτη από το στόμα και μερικές φορές ινσουλίνη. Οι αναστολείς του ενζύμου DPP-4 και τα ανάλογα GLP-1 προϋποθέτουν την παραγωγή ινσουλίνης από τον ίδιο τον οργανισμό. Οι αναστολείς του ενζύμου DPP-4 μπορούν να χορηγηθούν σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, εφόσον γίνει προσαρμογή της δόσης τους. Η ακαρβόζη, καθώς και η γλιταζόνη, μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική λύση πιο μετά (η τελευταία δε χορηγείται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, οστεοπόρωση). Η συστολική αρτηριακή πίεση και η πίεση παλμού αποτελούν σημαντικές παραμέτρους, που πρέπει να ρυθμίζονται σωστά ακόμη και σε ηλικιωμένους > 80 ετών. Η μείωση των λιπιδίων σε αυτήν την κατηγορία ασθενών είναι αμφιλεγόμενη. Φαρμακευτική αγωγή Αναστολείς άλφα-γλυκοσιδάσης Ακαρβόζη. Γλιταζόνες Πιογλιταζόνη. Πιογλιταζόνη + μετφορμίνη. Αναστολείς DPP-4 Βιλδαγλιπτίνη. Λιναγλιπτίνη. Σαξαγλιπτίνη. Σιταγλιπτίνη. Αναστολείς DPP-4 + Μετφορμίνη Βιλδαγλιπτίνη + μετφορμίνη. Λιναγλιπτίνη + μετφορμίνη. Σαξαγλιπτίνη + μετφορμίνη. Σιταγλιπτίνη + μετφορμίνη. Αγωνιστές υποδοχέων GLP-1 Εξενατίδη: Inj.sol. Λιξισενατίδη: Inj.sol. Λιραγλουτίδη: Inj.sol. Αγωνιστές υποδοχέων GLP-1 μακράς δράσης (για εβδομαδιαία χορήγηση) Εξενατίδη: Inj.sol. Ντουλαγλουτίδη: Inj.sol. Αγωνιστές υποδοχέων GLP-1 + Ινσουλίνη πάρα πολύ μακράς διάρκειας δράσης Λιραγλουτίδη + ινσουλίνη degludek: Inj.sol. Μετφορμίνη Μετφορμίνη: Glucofree tab 850mg | Glucoplus tab 1000mg (και οι δύο μορφές με χαραγή διχοτόμησης). Μεγλιτινίδες Ρεπαγλινίδη. Αναστολείς-SGLT2 Δαπαγλιφλοζίνη. Εμπαγλιφλοζίνη. Καναγλιφλοζίνη. Αναστολείς-SGLT2 + μετφορμίνη Δαπαγλιφλοζίνη + μετφορμίνη. Εμπαγλιφλοζίνη + μετφορμίνη. Καναγλιφλοζίνη + μετφορμίνη. Σκευάσματα-SU Γλιβενκλαμίδη. Γλιμεπιρίδη. Γλιπιζίδη. Υπερταχείας δράσης γευματική ινσουλίνη (= Ταχείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης) Inj.sol Apidra. Inj.sol Humalog. Inj.sol NovoRapid. Bραχείας/ ή ταχείας δράσης ινσουλίνη (ανθρώπινη ινσουλίνη) Inj.sol Actrapid. Inj.sol Humulin Regular. Inj.sol Insuman Rapid. Μέσης/ή ενδιάμεσης διάρκειας δράσης ινσουλίνη (ονομάζεται ινσουλίνη-NPH) Inj.sol Humulin. Inj.susp Protaphane. Inj.sol Insuman Basal. Μακράς/ή παρατατεμάνης διάρκειας δράσης ινσουλίνη Inj.sol Abasaglar ( ! Φθηνότερη). Inj.sol Lantus. Inj.sol Levemir. Inj.sol Toujeo. Πολύ-μακράς διάρκειας δράσης ινσουλίνη Ινσουλίνη degludek: Inj.sol Tresiba. Πολύ-μακράς διάρκειας δράσης ινσουλίνη + αγωνιστές GLP1 Ινσουλίνη degludek + Λιραγλουτίδη: Inj.sol Xultophy. Συνδυαστικά σκευάσματα, μικτές ινσουλίνες Inj.sol Humalog Mix. Inj.sol Insuman Comb. Inj.sol NovoMix. Σχετικά αναλώσιμα υλικά Ο κάθε νομός (στη Σουηδία) προμηθεύεται διαφορετικά προϊόντα και διαθέτει το δικό του σύστημα συνταγογράφησης. Αναλώσιμα υλικά διαβήτη: Σχετικά με πληροφορίες, όσο αφορά τη συμμετοχή και ό,τι ισχύει κάθε φορά, μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα του ΕΟΠΥΥ ή απευθυνθείτε στον ιατρικό σύλλογο της περιοχή σας. Πένες ινσουλίνης. Σκαρφιστήρες ινσουλίνης. Υλικό ανάλυσης αίματος. Υλικό ανάλυσης ούρων. Ταινίες λήψης δείγματος (τριχοειδικού) αίματος. Αντλίες ινσουλίνης με (συνοδευτικά) εξαρτήματα.