Δυσπεψία, Επιγαστραλγία, Γαστρίτιδα

ICD-10 : K30

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Έλκος στο παρόν κεφάλαιο.

Ορισμός

Η δυσπεψία αποτελεί μία περιγραφική διάγνωση, που περιλαμβάνει πόνους ή δυσφορία κυρίως στο ανώτερο τμήμα του στομάχου και διαρκούν από εβδομάδες ως μήνες.

Ο όρος ‘‘γαστρίτιδα’‘ χρησιμοποιείται πρώτα μετά από ενδοσκοπική ιστολογική-επιβεβαίωση [PAD] διαπιστωμένης φλεγμονής.

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Χρόνια γαστρίτιδα στο παρόν κεφάλαιο.

Αιτίες

Σε λειτουργική δυσπεψία η αιτία παραμένει άγνωστη (θεωρία δυσκινησίας του ανώτερου τμήματος της ΓΕ/κής-οδού).

Η υπερκατανάλωση αλκοόλ, ΑΣΟ/ΜΣΑΦ, όπως και το κάπνισμα, αποτελούν παράγοντες, που συχνά παραβλέπονται.

Η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο δεν αποτελεί αιτία λειτουργικής δυσπεψίας.

Οργανική δυσπεψία είναι εκείνη, η οποία σχετίζεται με ανιχνεύσιμη αιτία, π.χ. δυσανεξία στη λακτόζη, κοιλιοκάκη, γαστρικό έλκος ή καρκίνο.

Συμπτώματα

Συμπτώματα, που μοιάζουν με έλκος, όπως επιγαστρικός πόνος συχνά τις νυκτερινές ώρες, ο οποίος ανακουφίζεται με τη λήψη τροφής.

Συμπτώματα, παρόμοια με εκείνα της δυσκινησίας εντέρου, όπως τυμπανισμός μετά από το γεύμα, πρώιμο αίσθημα κορεσμού, ναυτία, ερυγές (ρεψίματα) και αέρια.

Σε διαταραχές μικτού τύπου μπορεί να συμπεριλαμβάνονται ακόμη και συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της ΓΟΠ, όπως όξινες ερυγές (ρεψίματα) και οπισθοστερνικός καύσος.

Γενικά αυτά τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία της γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου (ΓΟΠΝ).

Βλέπε και το αντίστοιχο υποκεφάλαιο.

Διαφορική διάγνωση

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, γαστρίτιδα, έλκος, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, κοιλιοκάκη, δυσανεξία στη λακτόζη, ισχαιμική καρδιοπάθεια, νοσήματα των χοληφόρων/-του παγκρέατος, κακοήθεια οισοφάγου ή στομάχου.

Διερεύνηση

Εργαστηριακά:

Hb, F-Hb x 3, δοκιμασία Helicobacter – αντιγόνο του στα κόπρανα (αν είναι αρνητική, χαμηλός ο κίνδυνος έλκους).

Ίσως ηπατικό προφίλ, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι εξετάσεις CDT, PEth, αντισώματα τρανσγλουταμινάσης, ίσως δοκιμασία ανοχής λακτόζης, ίσως υπερηχογράφημα κοιλίας.

Αν ο ασθενής νιώθει βελτίωση με τη συμμόρφωσή του στις οδηγίες σχετικά τον τρόπο ζωής και τις διατροφικές συνήθειες, συνήθως δε χρειάζεται η διενέργεια γαστροσκόπησης.

Παρόλα αυτά συστήνεται ταχεία διερεύνηση, αν τα συμπτώματα ξεκινούν ή μεταβάλλονται μετά από την ηλικία των 45 ετών, καθώς και σε μείωση βάρους, αναιμία, αιμορραγία ΓΕ/κού, θετική F-Hb (Mayer κοπράνων), διαταραχές-/άλγος κατάποσης, σε επαναλαμβανόμενους εμετούς, ψηλαφητή σκληρία, ίκτερο, προηγούμενο έλκος, κληρονομικότητα για καρκίνο γαστρεντερικού ή σε άτομα, που χρησιμοποιούν ΜΣΑΦ.

Επιπλέον σε μακροχρόνιες/ δυσθεράπευτες ενοχλήσεις αυξάνεται η ανάγκη για διερεύνηση.

Θεραπεία

Διακοπή καπνίσματος, διακοπή λήψης σκευασμάτων ΑΣΟ/ΜΣΑΦ. Αλκοόλ; Βλέπε την Ατομική φροντίδα παρακάτω. Σε γενικές γραμμές η θεραπεία πρέπει να στοχεύει στο βασικό αίτιο, αν βέβαια αυτό μπορεί να προσδιοριστεί. Αρχικά χρειάζεται ανασκόπηση των συνηθειών της καθημερινής ζωής, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η διατροφή-/σωματική άσκηση, κάτι το οποίο αποβαίνει χρήσιμο σε πολλά άτομα. Το ψυχοκοινωνικό στρες επιδεινώνει την κατάσταση. Όταν αποφασίζεται η χορήγηση φαρμακευτικής θεραπείας, αυτή κατευθύνεται από την ένταση και τη συχνότητα της ενόχλησης. Σε λειτουργική δυσπεψία η θεραπεία με αντιόξινα είναι το ίδιο αποτελεσματική με placebo, αλλά σε ατομικό επίπεδο υπάρχουν άτομα, τα οποία διαπιστώνουν βελτίωση. Γενικά χρειάζεται προσοχή, όσο αφορά τη φαρμακευτική θεραπεία με αντιόξινα, γιατί εκδηλώνεται σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο placebo, όπως και το φαινόμενο της ανάδρασης, με κίνδυνο ο ασθενής να συνηθίσει στη μακροχρόνια κατανάλωσή τους. Δεσμευτικά οξέος, π.χ. αντιόξινα. Γρήγορο αποτέλεσμα, όταν πρόκειται για ενοχλήσεις, που εκλύονται εξαιτίας του οξέος. Φάρμακα, που μειώνουν τα γαστρικά οξέα/ανταγωνιστές-Η2. Σχετικά γρήγορη δράση, όταν πρόκειται για αναβράζοντα δισκία. Φάρμακα, που μειώνουν τα γαστρικά οξέα/αναστολείς αντλίας πρωτονίων. Αποτέλεσμα μέσα σε 1-2 ημέρες. Φαινόμενο φραγμού, π.χ. αλγινικό οξύ ή σουκραλφάτη. Διαλείπουσες ενοχλήσεις σύντομης διάρκειας αντιμετωπίζονται θεραπευτικά με χορήγηση αντιόξινων, τα οποία ασκούν γρήγορη δράση σε υγρή μορφή. Μπορείτε να δοκιμάσετε τη χορήγηση αλγινικού οξέος [Gaviscon]. Συνεχείς ενοχλήσεις (πολλές φορές την ημέρα, ακόμη και στη διάρκεια της νύχτας): Μπορείτε να δοκιμάσετε τη χορήγηση ανταγωνιστών-Η2 ή αναστολέων αντλίας πρωτονίων, όταν πρόκειται για ενοχλήσεις, που σχετίζονται με οξέα. Όταν δεν επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα με τη χορήγηση ομεπραζόλης 20 mg x 1, μπορείτε να χορηγήσετε 20 mg 1 x2 για 1-2 εβδομάδες. Προσέξτε ότι παρουσιάζεται φαινόμενο ανάδρασης σε διακοπή αντιόξινων, τα οποία είχαν χορηγηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνήθως πρόκειται για σκευάσματα με καλή ανοχή, αλλά σχετίζονται με πνευμονία, εντερική λοίμωξη και κατάγματα. Ατομική φροντίδα: Όχι στρες. Συμβουλέψτε τον/ την ασθενή να μη διστάζει να λέει ‘‘ΟΧΙ!’‘. Λήψη μικρών μερίδων φαγητού και σε συγκεκριμένες ώρες. Προσπάθεια αποφυγής πρόσληψης τροφής πριν από την κατάκλιση. Απλώς χρειάζεται η αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων, τα οποία το κάθε άτομο γνωρίζει ότι προκαλούν ενοχλήσεις (αυτό ποικίλλει από άτομο σε άτομο). Ωστόσο να γίνει γνωστό ότι το αλκοόλ, ο καφές, η χρήση καπνού (ταμπάκου), τα λιπαρά φαγητά και αντίστοιχα τα ΜΣΑΦ κατά κανόνα αυξάνουν τις ενοχλήσεις και πρέπει να αποφεύγονται. Φαρμακευτική αγωγή Αλγινικό οξύ: Εναιώρημα (από το στόμα) Gaviscon. Αναστολείς αντλίας πρωτονίων: Ομεπραζόλη | Εσομεπραζόλη. Ανταγωνιστές-Η2: Ρανιτιδίνη. Αντιόξινα. Σουκραλφάτη: Δισκία, κοκκία 1 δόσης για πόσιμο εναιώρημα, πόσιμο εναιώρημα Peptonorm.