Έκζεμα – Σμηγματορροϊκό έκζεμα, Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα

ICD-10 : L21

Ορισμός

Συνηθισμένη, μη-μεταδοτική, επαναλαμβανόμενη κατάσταση με ερυθρότητα/παχιά απολέπιση στην περιοχή με αυξημένη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων.

Ιδιοσυστατική προδιάθεση.

 

Αιτία

Ζυμομύκητας Pityrosporum ovale (ή αλλιώς Malassezia furfur).

 

Συμπτώματα

Σε νήπια συχνά βαρύ ερυθρό έκζεμα με παχιά απολέπιση.

Συνήθως εξαφανίζεται μετά από περίπου ένα μήνα.

 

Στην εφηβεία/ ενήλικη ζωή εντοπίζεται στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, στη γραμμή των μαλλιών, συμμετρικά πάνω από τα φρύδια, τα ρινικά πτερύγια, πίσω από και μέσα στα αυτιά (εξωτερική ωτίτιδα).

Εξάνθημα στο πρόσωπο με κνησμό, καύσο και λεπτή απολέπιση, που επαναλαμβάνεται στη διάρκεια της ζωής, κυρίως σε στρεσογόνες περιόδους.

Βελτίωση το καλοκαίρι.

 

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις το εξάνθημα εμφανίζεται κεντρικά στο στήθος και τη ράχη, καθώς και σε μεγάλες δερματικές καμπτικές επιφάνειες, μερικές φορές και στον ομφαλό.

Στο δέρμα  του τριχωτού της κεφαλής συμμετρικές, ερυθρές κηλίδες με απολέπιση, οι οποίες μπορεί να είναι αξιοπρόσεκτες.

Κάποιες φορές λευκές, ξηρές και που απομακρύνονται εύκολα, μερικές φορές παχιές, πιο κιτρινωπές στερεά προσκολλημένες.

Άλλοτε εκδηλώνεται τριχόπτωση, μέτριος κνησμός.

 

Διαφορική διάγνωση

Ερυθηματώδης λύκος (στο πρόσωπο εμφανίζεται ερυθρότητα ‘‘με μορφή πεταλούδας’‘ με αίσθημα καυσαλγίας χωρίς απολέπιση πάνω από τη ράχη της μύτης και τις παρειές, κυρίως σε νέες γυναίκες.

Επιδείνωση στη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ επίσης συχνά εκδηλώνονται συμπτώματα σε άλλα όργανα).

 

Ψωρίαση του δέρματος του τριχωτού της κεφαλής (συχνά διηθητικές κηλίδες, πιο στιλπνή απολέπιση).

Πιο σαφή όρια, πρόκειται συνήθως για τυπικές βλάβες στο σώμα, το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής και τα νύχια.

Συνοδεύεται σπάνια από τριχόπτωση).

 

Ροδόχρους ακμή (η εντόπιση στο πρόσωπο είναι ίδια, αλλά με χαρακτηριστικές φλύκταινες, τηλαγγειεκτασίες και ερύθημα στις παρειές).

 

Ατοπικό έκζεμα, ερύθρασμα, τριχοφυτία/ τριχοφυτία του τριχωτού της κεφαλής.

 

Θεραπεία

Η θεραπεία του δέρματος του τριχωτού της κεφαλής στις τυπικές περιπτώσεις περιλαμβάνει σαμπουάν κετοκοναζόλης 2-3 φορές/εβδομάδα. Να παραμένει μερικά λεπτά πριν από το ξέπλυμα με ντουζ. Αν η απολέπιση είναι έντονη, μπορεί αρχικά να χρησιμοποιηθεί 5% σαλικυλικό έλαιο ή διαφορετικά 5% σαλικυλικό οξύ σε μορφή δερματικού διαλύματος, το οποίο πρέπει να δράσει στη διάρκεια της νύχτας. Να χρησιμοποιηθεί σκουφάκι ντουζ! Το ξέπλυμα γίνεται το πρωί. Η ερυθρότητα/ ο κνησμός αντιμετωπίζονται με διάλυμα στεροειδούς κατηγορίας ΙΙ-ΙΙΙ (όχι στο πρόσωπο). Σε άλλες περιοχές εκτός του τριχωτού της κεφαλής αρκεί συνήθως η θεραπεία με στεροειδές ομάδας Ι-ΙΙ σε συνδυασμό με αντιμυκητιασικό (παράγωγο ιμιδαζόλης) 2 φορές/ημέρα. Αυτό συνεχίζεται μέχρι την απουσία των συμπτωμάτων για περίπου 3-4 εβδομάδες. Στη συνέχεια χρειάζεται διαλείπουσα θεραπεία συντήρησης, ιδιαίτερα κατά το χειμερινό εξάμηνο, διαφορετικά υπάρχει υψηλός κίνδυνος υποτροπής. Αποφύγετε ωστόσο τα στεροειδή κατηγορίας ΙΙ στο πρόσωπο εξαιτίας κινδύνου εκδήλωσης ροδόχροης ακμής, που οφείλεται σε στεροειδή.   Η μέγιστη διάρκεια θεραπείας με στεροειδή κατηγορίας Ι στο πρόσωπο είναι 3 εβδομάδες. Φαίνεται ότι ενεργές εκζεματικές βλάβες στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής επιδεινώνουν το έκζεμα σε άλλες περιοχές. Γι’ αυτό είναι σημαντική η ταυτόχρονη θεραπεία του δέρματος του τριχωτού της κεφαλής.   Οι αναστολείς της καλσινευρίνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως θεραπεία μακράς διάρκειας στο πρόσωπο. Ως ένδειξη δεν έχει εγκριθεί επίσημα, αλλά δρα αποτελεσματικά. Εφαρμόζεται x 2 φορές μέχρι τη θεραπεία και μετά 2 φορές την εβδομάδα μέχρι ένα έτος. Μία συνηθισμένη αρχική παρενέργεια, για την οποία πρέπει να ενημερωθεί ο ασθενής, αποτελεί το αίσθημα καυσαλγίας μετά την εφαρμογή.   Φαρμακευτική αγωγή   Αντιμυκητιασικό σαμπουάν Κετοκοναζόλη. Σελήνιο θειώδες.   Αποφολιδωτικά Σαλικυλικό οξύ.   Αναστολείς καλσινευρίνης Πιμεκρόλιμους. Τακρόλιμους μονοϋδρική.   Στεροειδή Κατηγορίας ΙΙ: Hydrocortisonet. Κατηγορίας ΙΙΙ: Βηταμεθαζόνη. | Μομεταζόνη για το δέρμα του τριχωτού της κεφαλής.   Στεροειδή + Αντιμυκητιασικά Κατηγορίας Ι + Μικοναζόλη. Κατηγορίας ΙΙ + Εκοναζόλη.