Άγχος, Ανησυχία, Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, ΓΑΔ, Κρίσεις πανικού

Στο παρακάτω υποκεφάλαιο περιγράφεται η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ).
Για τα διάφορα συμπτώματα άγχους βλέπε τα υποκεφάλαια Κατάθλιψη, Φοβίες, Διαταραχές προσαρμογής, Διαταραχή πανικού, Καταναγκαστικές διαταραχές, Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες και Σύγχυση στο παρόν κεφάλαιο.
Βλέπε επίσης Ανησυχία σε ηλικιωμένους στο κεφάλαιο των γηριατρικών νοσημάτων.

Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου:
* Αιτία:
Κύρια νόσος, κατάθλιψη, φάρμακα/ναρκωτικά.
* Συμπτώματα:
Υπερβολική ανησυχία/αγωνία, σύσπαση μυών, αίσθημα παλμών, ζάλη κ.ά.
* Θεραπεία:
Κατά πρώτο λόγο Γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, π.χ. συνδυασμός σκευασμάτων SSRI/-SNRΙ ή εναλλακτικά πρεγκαπαλίνη, βενζοδιαζεπίνες σε περίπτωση ανάγκης για σύντομο χρονικό διάστημα ή υδροξυζίνη, όταν εκδηλώνεται εικόνα συμπαθητικοτονίας και θεωρείται αναγκαίο β-αποκλειστές.

Ορισμός

Υπερβολική ανησυχία/ αγωνία, που δε δικαιολογείται από την παρούσα κατάσταση.
Το άγχος δεν περιορίζεται σε μία ειδική κατάσταση.

Αιτίες

Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μίας υποκείμενης κατάθλιψης.
Ορισμένες φορές συνοδεύεται από κατάχρηση (αλκοόλ, ναρκωτικά κ.ά.), μακροχρόνιες καταστάσεις ψυχοκαταπόνησης, τραυματικά γεγονότα της ζωής.
Οι παράγοντες του περιβάλλοντος παίζουν ρόλο στο 75% περίπου.
Μερικές φορές πρωτοπαθής νόσος, κληρονομικά στοιχεία στο 1/3 ως 1/2 περίπου.
Η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί πρώιμα στη διάρκεια της ζωής, ακόμη και πριν από την εφηβεία.
Ισχύει γενικά το ότι όλα όσα βιώνουμε λαμβάνουν μία σωματική/φυσιολογική αντίστοιχη συσχέτιση, σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο.

Συμπτώματα

Υπερβολικός φόβος.
Ο φόβος περιέχει τόσο γνωσιακά, σωματικά, συναισθηματικά συστατικά, όσο και συμπεριφοράς:
’’Μεγάλη μαύρη τρύπα στο στομάχι’’.
Φόβος, η αιτία του οποίου είναι άγνωστη.
Αίσθημα μιας συνεχούς κατάστασης συναγερμού.
Τα συμπτώματα άγχους είναι συνηθισμένα στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και συχνά εξωτερικεύονται με τη μορφή σωματικών εκδηλώσεων, όπως κοιλιαλγία, μυϊκές συσπάσεις (οι  οποίες δε γίνεται να επιβεβαιωθούν με ΗΜΓ), ίλιγγος, κεφαλαλγία κτλ, αδικαιολόγητη ανησυχία για πράγματα, που μπορεί να συμβούν (‘’πανικός για το μέλλον’’), ‘’ανησυχώ για το καθετί’’, αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (π.χ. αίσθημα παλμών, ξηροστομία, ζάλη, ερυθρότητα, τρόμος, η δραστηριότητα του συμπαθητικού.
Στα άτομα, που έχουν προσβληθεί από άγχος, δε μειώνεται στη διάρκεια της νύχτας).

Η πρωτοπαθής γενικευμένη αγχώδης διαταραχή είναι χρόνια με αξιοσημείωτες διακυμάνσεις της έντασης.
Συχνά επιδεινώνεται από στρεσογόνα γεγονότα.
Οι ενοχλήσεις συχνά είναι πολύ μεγάλης διάρκειας/διαρκούν ‘’διά βίου’’.
Ο ασθενής προσπαθεί να αποφύγει τις καταστάσεις, που τις προκαλούν.
Το άγχος παρουσιάζει συννοσηρότητα με αυξημένα επίπεδα σακχάρου, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, της κατάθλιψης, της κατάχρησης, του άσθματος, καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για έμφραγμα του μυοκαρδίου και ΑΕΕ.

Το άγχος σε παιδιά χαρακτηρίζεται από πολλά σωματικά συμπτώματα, εφιδρώσεις, στομαχικές διαταραχές, μυϊκές συσπάσεις, διαταραχές ύπνου, ανησυχία σχετικά με τις επιδόσεις, για την υγεία τους και την υγεία των υπολοίπων.

Επιπρόσθετα στα συμπτώματα, που ανήκουν σε μία κρίση πανικού (βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο), μπορεί να συμπεριλαμβάνονται και τα ακόλουθα:
1. Μυϊκές συσπάσεις ή μυϊκός πόνος.
2. Νευρικότητα και αδυναμία χαλάρωσης, ένας εκνευριστικός πόνος, δυσκολία στο να σταθεί ήρεμος/η.
3. Ανυπομονησία, αίσθημα ότι βρίσκεται ‘’σε αναμμένα κάρβουνα’’ και σε ένταση.
4. Αίσθημα κόμπου στο λαιμό ή δυσχέρεια κατάποσης.
5. Υπερβολική αντίδραση σε μικρές εκπλήξεις.
6. Διαταραχές συγκέντρωσης.
7. Διαρκής ευερεθιστότητα.
8. Διαταραχές ύπνου.

Αποτελεί προϋπόθεση η ύπαρξη των συμπτωμάτων για τουλάχιστον έξι μήνες (σύμφωνα με τον ορισμό), αλλά στην πράξη συχνά ο ασθενής ταλαιπωρείται από ένα προϋπάρχον μακροχρόνιο άγχος.
Τα συμπτώματα πρέπει να μη σχετίζονται με άλλη ψυχιατρική ασθένεια ούτε με κατάχρηση ναρκωτικών και η ηλικία του ατόμου να είναι μεγαλύτερη των 18 ετών.