Δυσκοιλιότητα, Επίμονη δυσθεράπευτη δυσκοιλιότητα

ICD-10 : K59

Ορισμός

Χρονικό διάστημα μεταξύ των αφοδεύσεων μεγαλύτερο των 3 ημερών, σκληρά κόπρανα και ενοχλήσεις κενώσεων, οι οποίες οδηγούν σε προσπάθεια κένωσης και αίσθημα ατελούς κένωσης εντέρου.

 

Αιτίες

Αλλαγή των συνηθειών:

Ρυθμός αφοδεύσεων, διατροφή, ακινησία.

Νοσήματα-ΓΕ:

Καρκίνος κόλου ή ορθού, πολύποδες εντέρου, ραγάδες πρωκτού, αιμορροῒδες, στενώσεις, ΣΕΕ (IBS).

Δυσκοιλιότητα βραδείας διάβασως (slow transit):

Περισσότερο βραδεία διέλευση από το κόλον/μειωμένη κινητικότητα, εξάρτηση από καθαρτικά ‘’διά βίου’’.

Δυσκοιλιότητα απόφραξης (ορθοπρωκτικής) εξόδου (outlet obstruction) [δυσκολία αποβολής των κοπράνων]:

Πρόπτωση ορθού ή ορθοκήλη.

Μύωμα, κύστεις.

Σύνδρομο σπαστικού πυελικού εδάφους (παράδοξη σύσπαση αντί για φυσιολογική χαλάρωση του έξω σφιγκτήρα του πρωκτού και του ηβοορθικού μυός στην προσπάθεια του ασθενή για κένωση, το οποίο οδηγεί στην απόφραξη του πρωκτικού σωλήνα).

Νόσος του Hirschsprung (συγγενής έλλειψη των νευρογαγγλίων σε τμήμα του εντέρου, το οποίο οδηγεί σε σπαστική στένωση του συγκεκριμένου τμήματος.

Το εγγύς τμήμα του εντέρου διατείνεται).

Δυσλειτουργία πυελικού εδάφους.

Δευτεροπαθώς σε νευρολογικά νοσήματα:

MS, νόσος Parkinson, αυτόνομες νευροπάθειες (π.χ. σε διαβήτη), τραυματισμοί ΣΣ.

Ενδοκρινικά νοσήματα:

Διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, υπερασβεστιαιμία.

Παρενέργειες φαρμάκων:

Μορφίνη, φάρμακα, που περιέχουν κωδεῒνη, αναλγητικά, αντικαταθλιπτικά, αντιχολινεργικά, ανταγωνιστές ασβεστίου, χολεστυραμίνη, αντιόξινα, σίδηρος, διουρητικά.

Διάφορα:

Κύηση, κατάχρηση καθαρτικών, δηλητηρίαση από μόλυβδο, κατάθλιψη.

 

Συμπτώματα

Κένωση εντέρου κάθε τρίτη ημέρα ή πιο σπάνια, πόνοι (συχνά με διαλείποντα χαρακτήρα), αίσθηση διάτασης στομάχου, αέρια, ίσως διάρροιες (υδαρής κένωση, που διαπερνά το εμπόδιο), ίσως ναυτία, εμετοί.

 

Διαφορική διάγνωση

Εκκολπωμάτωση/εκκολπωματίτιδα, ανεύρυσμα αορτής, καρκίνος κόλου, υπερασβεστιαιμία, διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, διάφορες κακοήθειες.

 

Διερεύνηση

Ιστορικό σχετικά με τις συνήθειες κένωσης του εντέρου, μεταξύ άλλων αν διατίθεται χρόνος για χρήση της τουαλέτας τα πρωινά.

Χρειάζεται ο ασθενής συχνά ‘‘να αντιστέκεται’‘, στο επιτακτικό αίσθημα αφόδευσης; Hb, ΤΚΕ, CRP, γλυκόζη-πλ, Τ4/TSH, Ca-ορ, ηλεκτρολύτες, F-Hb x 3 (-6), δακτυλική εξέταση ορθού, ψηλάφηση κοιλίας.

Ζητήστε ορθοσκόπηση, ακτινολογικό έλεγχο παχέος με σκιαστικό ή κολονοσκόπηση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις ίσως παραπομπή σε γαστρεντερική κλινική για εκτεταμένη διερεύνηση με μελέτη χρόνου διάβασης πεπτικού συστήματος, ορθοπρωκτική μανομετρία, νευροφυσιολογική διερεύνηση, όπως και πρωκτογραφία.

Επείγουσα παραπομπή σε χειρουργική κλινική, όταν πρόκειται για ασθενή με επηρεασμένη γενική κατάσταση/υποψία ειλεού.

Θεραπεία

Χρειάζεται να υπάρχει διαθέσιμος χρόνος για τη χρήση της τουαλέτας! Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών: Φυτικές ίνες, παρασκευή ψωμιού από πίτυρο λιναρόσπορου ή ολικής άλεσης, δαμάσκηνα, σύκα, ώριμα αχλάδια, αποφυγή τσαγιού, κατανάλωση καφέ στη θέση του τσαγιού, αυξημένη κατανάλωση υγρών. Αυξημένη φυσική δραστηριότητα: Βάδιση, ποδηλασία, εκγύμναση μυών κοιλιακών τοιχωμάτων. Καθαρτικά: Π.χ. η στερκούλια, χορηγείται σε ηπιότερες ενοχλήσεις δυσκοιλιότητας. Εξαίρεση αποτελούν εν μέρει ασθενείς με δυσκοιλιότητα βραδείας διαβάσεως (slow transit), οι οποίοι γρήγορα παρουσιάζουν αυξανόμενες κοιλιακές ενοχλήσεις και επιδείνωση, όπως και ασθενείς με επίμονη δυσθεράπευτη δυσκοιλιότητα, που προκαλείται από κωδεῒνη/μορφίνη. Λακτουλόζη: Το γαλακτικό οξύ, που γίνεται ωσμωτικό, δεσμεύει νερό. Αποτελεί φάρμακο πρώτης εκλογής σε μακροχρόνια δυσκοιλιότητα. Ένα άλλο σκεύασμα, που δρα ωσμωτικά, είναι η μακρογόλη. Ουσίες, που διεγείρουν την εντερική κινητικότητα: Π.χ. το πικοθειϊκό νάτριο (σε σταγόνες), βισακοδύλη (δισκία ή υπόθετο). Τα σκευάσματα μπορούν να χορηγούνται σε προσωρινή, σύντομης διάρκειας δυσκοιλιότητα. Διεγείρουν τον περισταλτισμό του εντέρου διαμέσου δράσης απευθείας στο νευρικό πλέγμα του εντερικού τοιχώματος. Σε χρόνια δυσκοιλιότητα, που οφείλεται σε οπιοειδή ή κόπρωμα χορηγείται σκόνη μακρογόλης + χλωριούχου καλίου [Movicol], η οποία λειτουργεί αποτελεσματικά, όταν άλλες θεραπείες δεν έχουν προσφέρει κάτι. Χορηγείται, όταν χρειάζεται μαζί με πικοθειϊκό νάτριο [Guttalax | Pico-Salax]. Ανταγωνιστές υποδοχέων 5-ΗΤ: Η προυκαλοπρίδη αποτελεί εναλλακτική λύση σε χρόνια δυσκοιλιότητα στις γυναίκες, όταν δεν επιτυγχάνεται ικανοποιητικό αποτέλεσμα με καθαρτικά. Διάφορα: Σε σοβαρή δυσκοιλιότητα μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία για συντομότερο χρονικό διάστημα με τη μορφή γαλακτώματος παραφίνης σε δόσεις μέχρι 10-30 ml x 1-2, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως σε μονάδες παρηγορικής φροντίδας. Επειδή μπορεί να ελαττώσει την απορρόφηση λιποδιαλυτών βιταμινών, συστήνεται η χρήση του το μέγιστο για πέντε συνεχόμενες ημέρες με διακοπή διάρκειας δύο ημερών μεταξύ της κάθε θεραπείας. Φαρμακευτική αγωγή Βισακοδύλη: DULCOLAX gr.tab 5mg /supp 10mg /tab 5mg | Διάφορα: Πόσιμο διάλυμα παραφίνης. Λακτουλόζη: DUPHALAC syr 5mL | LACTULOSE oral.sol 5mL, 670mg/mL. Μακρογόλη: (Σκόνη για πόσιμο διάλυμα) TANILAS pd.ora.sol 10G/φακελίσκο (1 δόση). Μακρογόλη+χλωριούχο κάλιο+χλωριούχο νάτριο: KLEAN-PREP oral.pd φακελίσκοι. Μακρογόλη+χλωριούχο νάτριο+διττανθρακικό νάτριο: CLINITRAT pd.ora.sol φακελίσκοι. Πικοθειϊκό νάτριο: (Πόσιμες σταγόνες από το στόμα) GUTTALAX or.so.d 7.5MG/mL. Πικοθειϊκό νάτριο+Οξείδιο μαγνησίου+Κιτρικό οξύ: (Σκόνη για πόσιμο διάλυμα) CITRAFLEET pd.ora.sol (0.01+3.50+10.97)G/φακελίσκο | PICOPREP pd.ora.sol (0.01+3.5+12)G/φακελίσκο. ΠρουκαλοπρίδηRESOLOR f.c.tab 1MG/tab, f.c.tab 2MG/tab. Σορβιτόλη: Ένεμα. Φυτικές ίνες: Κοκκία στερκούλια. Φωσφορικό νάτριο μονοβασικό+φωσφορικό νάτριο διβασικό: PHOSPHATES oral.sol (ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 24.4+10.8)G/45mL, rec.sol (ΟΡΘΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 20.8+7.8)G/130mL. Φωσφορικό οξύ+Διβασικό φωσφορικό νάτριο: DULOX oral.sol (ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 24.4+10.8)G/45mL | ENTER-OUT oral.sol (ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 24.4+10.8)G/45mL | ODRINOL oral.sol (ΠΟΣΙΜΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 24.4+10.8)G/45mL, rec.sol (ΟΡΘΙΚΟ ΔΙΑΛΥΜΑ 20.8+7.8)G/130mL (!ΠΡΟΣΟΧΗ στη χρήση ΑΝΑΛΟΓΑ με την οδό χορήγησης, δηλαδή πόσιμο ή ορθικό ).