Ορισμός Υπερπαραγωγή κατεχολαμινών.   Αιτιολογία Όγκος, που εξορμάται από τα κύτταρα του φλοιού των επινεφριδίων, τα οποία παράγουν κατεχολαμίνες, σε ορισμένες περιπτώσεις από τα συμπαθητικά γάγγλια. Στο 10% των περιπτώσεων πρόκειται για κακοήθη νόσο.   Συμπτώματα Υψηλή αρτηριακή πίεση, αίσθημα παλμών, περιοδικά εκδήλωση ωχρότητας, που εναλάσσεται με ερυθρότητα, ταχύπνοια, εφίδρωση, ισχυρή κεφαλαλγία (‘‘νόσος των p’‘ […]

Ορισμός Κάλιο-ορ. < 3,6 mmol/L. (Το δείγμα φλεβικού αίματος δεν πρέπει να ληφθεί κατά τη διάρκεια φλεβικής στάσης ή ανοιγοκλεισίματος του χεριού, κάτι το οποίο εμπερικλείει τον κίνδυνο αιμόλυσης με ψευδώς φυσιολογικό ή αυξημένο κάλιο).   Αιτίες Ξαφνικές: Διάρροιες και εμετοί, ωσμωτική διούρηση, π.χ.διαβητική κετοξέωση.   Χρόνιες: Θεραπεία με διουρητικά (ιδιαίτερα θειαζιδικά διουρητικά), χρόνια διάρροια, […]

Ορισμός Μειωμένη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα.   Αίτια Στην πράξη – σε επαρκή πρόσληψη ιωδίου – συνήθως χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα (= αυτοάνοση νόσος με ατροφία του θυρεοειδούς). (Η ονομασία, που χρησιμοποιείται σε αυτοάνοση νόσο και βρογχοκήλη, είναι νόσος Hashimoto). Ανεπάρκεια ιωδίου (πολύ σπάνια μεταξύ όλων, όσοι έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και τη Σουηδία, όπου […]

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο Λειτουργικός υπογοναδισμός στο κεφάλαιο των νόσων του ουροποιητικού.   Ορισμός Μειωμένη λειτουργία των όρχεων με έλλειψη ανδρογόνων. Η διάγνωση δε βασίζεται μόνο σε μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης (αβέβαιη παράμετρος), αλλά επιπλέον και στο ότι η συμπτωματολογία και η αντικειμενική εξέταση συμφωνούν με έλλειψη τεστοστερόνης.   Αιτιολογία Συνήθως έλλειψη ανδρογόνων. Είναι πιο […]

Ορισμός Υπερλειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων χωρίς γνωστούς υποκείμενους αιτιολογικούς παράγοντες.   Αιτιολογία Άγνωστη. Υπερπαραγωγή, που συνδέεται με πολλαπλά αδενώματα στους αδένες ή διάχυτη υπερπλασία με αυξημένη έκκριση παραθορμόνης, κάτι το οποίο οδηγεί σε υπερασβεστιαιμία. Παρατηρείται η παρουσία κακοήθων όγκων, που παράγουν ορμόνες.   Συμπτώματα Συχνά ασυμπτωματική νόσος. Μπορεί να εκδηλωθούν πολλαπλά συμπτώματα από διαφορετικά όργανα: […]

Oρισμός Φυσιολογικές τιμές K-oρ. περίπου 3,5-5,0 mmol/L. Υπάρχει μία μικρή διακύμανση ανάμεσα στα διάφορα εργαστήρια. Σημαντική υπερκαλιαιμία > 5,6 mmol/L. Σοβαρά συμπτώματα, όταν > 7 mmol/L. Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι η φαρμακευτική θεραπεία.   Αιτιολογία Νεφρική ανεπάρκεια, φάρμακα (συμπλήρωμα καλίου, καλιοσυντηρητικά διουρητικά, αναστολείς-MEA, αποκλειστές υποδοχέων αγγειοτασίνης [ARB], ΜΣΑΦ, τριμεθοπρίμη, ορισμένα σκευάσματα γλoυκοζαμίνης, που περιέχουν […]

Ορισμός Υπερθυρεοειδισμός: Υπερδραστηριότητα θυρεοειδούς αδένα.   Θυρεοτοξίκωση: Αυξημένη ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα.   Αιτίες Οι πιο συνηθισμένες μορφές υπερθυρεοειδισμού:   * Υπερθυρεοειδισμός διέγερσης: H νόσος Graves είναι εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα νεαρά και άτομα μέσης ηλικίας (συνώνυμα είναι τα: Νόσος Basedow ή αλλιώς Διάχυτος αυτοάνοσος υπερθυρεοειδισμός ή Τοξική διάχυτη βρογχοκήλη ή Τοξική βρογχοκήλη) […]

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Υπερλειτουργία παραθυρεοειδών αδένων.   Ορισμός Ca-πλ. > 2,60 mmol/L (με διορθωμένη λευκωματίνη). Ιονισμένο Ca-πλ. > περίπου 1,30.   Αιτιολογία Υπερπαραθυρεοειδισμός (πρωτοπαθής, δευτεροπαθής, τριτοπαθής), κακοήθεια (λέμφωμα, καρκίνωμα, πνευμόνων, στήθους, ουροφόρων οδών, ωοθηκών κ.ά. με ή χωρίς οστικές μεταστάσεις), φάρμακα (λίθιο, βιταμίνη-D, θειαζίδες, ανθρακικό ασβέστιο, εντούτοις σπάνια υπερασβεστιαιμία εξαιτίας δισκίων ασβεστίου), σαρκοείδωση, ακινησία […]

Ορισμός Ca-ορ. < 2,20 mmol/L, Ca-πλ. < 2,10 mmol/L, ιονισμένο Ca-ορ. < 1,14 mmol/L. Οι τιμές μπορεί να αποκλίνουν μεταξύ των εργαστηρίων.   Αιτίες Υποπαραθυρεοειδισμός (μετά από εγχείρηση βρογχοκήλης, αυτοάνοση καταστροφή, οικογενή ανεπάρκεια), έλλειψη μαγνησίου, διαταραχή βιταμίνης-D (μικρή έκθεση σε ήλιο, διατροφικά αίτια, μικρή κατανάλωση παχιών ψαριών. Βλέπε το υποκεφάλαιο Έλλειψη-βιταμίνης D παραπάνω), νεφρική ανεπάρκεια, […]

Ορισμός Αυξημένη έκκριση κορτιζόλης από το φλοιό των επινεφριδίων.   Αιτιολογία Αδένωμα υπόφυσης (= νόσος Cushing), όγκος που παράγει ACTH (συνήθως στους πνεύμονες), υπερπαραγωγή κορτιζόλης από τα επινεφρίδια εξαιτίας αδενώματος, καρκίνου ή υπερπλασίας. Η συνηθέστερη αιτία είναι δευτεροπαθές σύνδρομο Cushing λόγω θεραπείας με κορτιζόνη.   Συμπτώματα ‘‘Σεληνοειδές προσωπείο’‘, συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, λεπτά κάτω άκρα, […]

Σύντομη Περίληψη της θεραπευτικής αγωγής:   * Λιγότερο φαγητό, περισσότερη κίνηση. Ισχύει το αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο, ανεξάρτητα από τη μέθοδο! Εκτός από αυτό που προαναφέρθηκε, μόνιμο αποτέλεσμα προσφέρει μόνο η χειρουργική παχυσαρκίας.   * Φαρμακολογικώς το μοναδικό διαθέσιμο φάρμακο είναι η ορλιστάτη. Στην πράξη το αποτέλεσμα, που προσφέρει, είναι μέτριο και αυτό διαρκεί μόνο, όσο […]

Σύντομη περίληψη της παραγράφου της θεραπείας:   * Φαρμακευτική θεραπεία εξετάζεται κατά πρώτο λόγο μετά από οστεοπορωτικό κάταγμα και/ή ταυτόχρονη χαμηλή οστική μάζα (< – 2,5 SD).   DXA συστήνεται σε όλα τα άτομα, τα οποία σύμφωνα με την κλίμακα αξιολόγησης FRAX, www.shef.ac.uk/FRAX/ εκτιμάται ότι παρουσιάζουν κίνδυνο κατάγματος > 15%.   * Πρωταρχικά χορήγηση διφωσφονικών […]

Βλέπε επίσης τις επικεφαλίδες Οστεοπόρωση και έλλειψη βιταμίνης D.   Ορισμός Ραχίτιδα – ‘’αγγλική νόσος’’ σε παιδιά εξασθένηση του οστίτη οστού ως επακόλουθο της έλλειψης βιταμίνης-D. Οδηγεί σε ελλιπή εναπόθεση ασβεστίου στον αναπτυσσόμενο σκελετό, ο οποίος παρουσιάζει ευθραυστότητα και παραμόρφωση. Στην οστεομαλάκυνση των ενήλικων ατόμων από έλλειψη βιταμίνης D τα οστά παρουσιάζουν μαλάκυνση.   25-ΟΗ-βιταμίνη […]

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο για την έλλειψη – βιταμίνης Β12.   Ορισμός Φυσιολογικές τιμές ομοκυστεῒνης-πλ. 8-16 μmol/L. Σε γυναίκες γόνιμης ηλικίας λίγο χαμηλότερες και σε ηλικιωμένους λίγο υψηλότερες. Ο ρόλος της oμοκυστεῒνης ως σπουδαίου αμινοξέος στις θεμελιώδεις διαδικασίες μεθυλίωσης των κυττάρων (μεταξύ άλλων του εγκεφάλου) είναι καθοριστικός.   Αιτίες Η πιο συνηθισμένη αιτία αυξημένης […]

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Παχυσαρκία παρακάτω, όπως και Στρες στο κεφάλαιο ψυχικά νοσήματα.   Ορισμός Ο όρος χρησιμοποιείται όλο και πιο σπάνια. Αντίθετα το επιστημονικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στους μεμονωμένους παράγοντες κινδύνου των καρδιαγγειακών νόσων και όποιας άλλης νοσηρότητας συνεπάγεται ο συγκεκριμένος όρος, δηλαδή υπερβολικό βάρος, υψηλή αρτηριακή πίεση, υπερλιπιδαιμία, υψηλές τιμές γλυκόζης αίματος.   Ως […]

Αιτίες Μακροχρόνιος διαβήτης και υπερβολικά χαμηλή τιμή γλυκόζης μπορεί να οδηγήσουν στο να μη γίνουν αντιληπτά τα προειδοποιητικά σημεία της υπογλυκαιμίας. Η υπογλυκαιμία εκδηλώνεται πιο συχνά, όταν συνυπάρχει υποθυρεοειδισμός, ανεπάρκεια φλοιού επινεφριδίων, ανεπάρκεια υπόφυσης, κοιλιοκάκη, νεφρική ανεπάρκεια, σε λήψη ορισμένων φαρμάκων (σαλικυλικά, αναστολείς-ΜΕΑ, βήτα αποκλειστές).   Συμπτώματα Αίσθημα πείνας, εφιδρώσεις, ευερεθιστότητα, διπλωπία, κεφαλαλγία, ναυτία, παραισθήσεις. […]

Βλέπε το υποκεφάλαιο Υπερθυρεοειδισμός, Υποθυρεοειδισμός και αντίστοιχα Βρογχοκήλη παρακάτω!  

Σύγκριση θεραπευτικών δόσεων ορισμένων φαρμάκων: Βηταμεθαζόνη:              0,60 mg Δεξαμεθαζόνη:              0,75 mg Πρεδνιζολόνη:              5,00 mg Τριαμσινολόνη:             4,00 mg Υδροκορτιζόνη:             20,00 mg   Ιδιότητες: Ανοσοκατασταλτικό – αντιαλλεργικό – καταστολή λευκοκυττάρων – διεγερτικό δημιουργίας θρομβοκυττάρων.   Μειονεκτήματα: Κατακράτηση άλατος, αύξηση αρτηριακής πίεσης, αιματώματα, αύξηση της αντίστασης ινσουλίνης. Εικόνα Cushing με ανακατανομή του λίπους, το οποίο προκαλεί φεγγαροειδές προσωπείο, […]

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Οστεομαλάκυνση στο παρόν κεφάλαιο. Ορισμός Σε δείγμα ορού – 25-OH-βιταμίνη D: <25 nmol/L = έλλειψη | 25-50 = ανεπάρκεια | 50-75 = επιθυμητό επίπεδο. Δεν υπάρχει ακριβής ομοφωνία σχετικά με τα επίπεδα, αλλά συχνά αναφέρεται η τιμή < 50 nmol/L ως κατάσταση έλλειψης εξαιτίας πιθανής επίδρασης στον οστίτη ιστό. Τα διάφορα […]

Βλέπε σε Εργαλείο εκτίμησης καρδιαγγειακού κινδύνου [UKPDS] σχετικά με το αποτέλεσμα των διάφορων θεραπευτικών μέτρων   Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου:   * Ετήσια επανεκτίμηση με ΑΠ, HbA1c (επιπλέον και σε 6- μηνιαία διαστήματα), γλυκόζη-πλ, LDL-/oλική χοληστερόλη, λευκωματίνη-ούρων, μικρολευκωματίνη-ούρ, κρεατινίνη-ορού, βάρος, εκτίμηση άκρων ποδιών, συνήθειες διατροφής και σωματικής άσκησης. Κάπνισμα;   * Σε αραιότερα διαστήματα: Β12, […]

Σύντομη Περίληψη της παραγράφου της θεραπείας: * Αρχικά ινσουλίνη-NPH βραδινή δόση (0,1 – 0,2 Μ/kg).   * Σκεφτείτε τη χορήγηση ινσουλίνης αμέσως σε υψηλές τιμές γλυκόζης αίματος (≥ 16 mmol/L [288 mg/dL], HbA1c ≥ 86 mmol/mol [10%]).   * Αυξήστε κάθε 3η μέρα κατά 4 Μ, αν η γλυκόζη νηστείας-πλ. > 10 mmol/L [180 mg/dL]. […]

Βλέπε στο Εργαλείο εκτίμησης καρδιαγγειακού κινδύνου [UKPDS] σχετικά με το αποτέλεσμα από τα διάφορα μέτρα θεραπείας. Σύντομη Περίληψη της Θεραπευτικής αγωγής του διαβήτη (τύπου 2) σε φυσιολογικές περιπτώσεις: Η μετφορμίνη χορηγείται κατευθείαν σε επαναλαμβανόμενη τιμή γλυκόζης νηστείας-πλ. ≥ 7,0 mmol/L [126 mg/dl] ή (τριχοειδικό δείγμα) γλυκόζης-πλ. ≥ 12,2 mmol/L [220 mg/dL] ή (δείγμα φλεβικού αίματος) ≥ […]

Σύντομη περίληψη του υποκεφαλαίου θεραπείας: * Παραπομπή σε ενδοκρινολογικό ιατρείο.   * ΝΠΗ-/βασική ινσουλίνη αρχικά βραδινή δόση: Ξεκινήστε με περίπου 6M (IU). Αυξήστε κατά 4M κάθε 3η ημέρα μέχρι μεταγευματική τιμή γλυκόζης νηστείας-πλ. 8-10 mmol/L [144-180 mg/dL].   * Γευματική-/Ινσουλίνη ταχείας δράσης αρχικά 2-4M x 3 (την ώρα των κύριων γευμάτων). Αυξήστε κατά 2Μ κάθε […]

* Όταν η γλυκόζη νηστείας σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις είναι  ≥ 7,0 mmol/mol [126 mg/dl] ή η γλυκόζη πλάσματος ≥ 12,2 [220] (σε τριχοειδικό αίμα) ή ≥ 11,1 [200] (σε φλεβικό) ή η HbA1c ≥ 6.5% [48 mmol/mol] σε δύο μετρήσεις ή σε μία μέτρηση, στην οποία (δηλαδή μαζί με την HbA1c) συγχρόνως η γλυκόζη-πλάσματος ή […]

Ορισμός Ανάπτυξη μαστού σε άντρες.   Αιτιολογία Ανισορροπία μεταξύ οιστρογόνων και ανδρογόνων/τεστοστερόνης. Συνήθως πρόκειται για φυσιολογική κατάσταση στην εφηβεία. Η παραγωγή οιστρογόνων ξεκινάει προτού τα επίπεδα τεστοστερόνης φτάσουν στα επίπεδα της ενήλικης ζωής. Επιπλέον αποτελεί φυσιολογικό φαινόμενο σε παχυσαρκία. Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπύρας (περιέχει οιστρογόνα).   Φάρμακα: Σκευάσματα οιστρογόνων, αναβολικά στεροειδή, σπιρονολακτόνη, αμιλορίδη, ανταγωνιστές Η2-υποδοχέων, […]

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Υπερθυρεοειδισμός και αντίστοιχα Υποθυρεοειδισμός στο παρόν κεφάλαιο.   Ορισμός Αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα. Ο όρος ‘‘βρογχοκήλη’‘ δεν αναφέρεται στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (στην καθομιλουμένη ερμηνεύεται ως ‘‘βρογχοκήλη’‘, θυρεοτοξίκωση/’’τοξική βρογχοκήλη’‘).   Διάφορες μορφές βρογχοκήλης: Διάχυτη μη-τοξική βρογχοκήλη, η οποία συνήθως εξελίσσεται σε Πολυοζώδη μη-τοξική βρογχοκήλη (συνώνυμα είναι η Πολυοζώδης […]

Oρισμός Μειωμένη παραγωγή κορτικοστεροειδών από το φλοιό των επινεφριδίων.   Αιτιολογία Συνήθως αυτοάνοσο νόσημα με κύρια επίδραση στο φλοιό των επινεφριδίων (= πρωτοπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια, νόσος Addison). Δευτεροπαθής ανεπάρκεια μπορεί να παρουσιαστεί κατά τη διακοπή χορήγησης κορτιζόνης μετά από μακροχρόνια θεραπεία σε υψηλές δόσεις, μεταστάσεις, φυματίωση, από όγκους της υπόφυσης, καθώς και μετά από εγχείρηση, […]

Ορισμός Μη σκόπιμη απώλεια βάρους. Παθολογική απώλεια βάρους ορίζεται η απώλεια βάρους  5% ή περισσότερο σε διάρκεια 6 μηνών ή 10% στη διάρκεια 12 μηνών.   Αιτιολογία Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες αιτίες είναι: Ενδοκρινικά νοσήματα (υπερθυρεοειδισμός, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται η υπερκατανάλωση Λεβοθυροξίνης), διαβήτης- ιδίως τύπου 1, νόσος Addison, σύνδρομο Cushing), νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια […]

Ορισμός Οι ημερήσιες ανάγκες πρόσληψης βιταμίνης Β12 κυμαίνονται μεταξύ 3-5 µg. Έλλειψη βιταμίνης Β12 ανεξάρτητα αιτιολογίας και παθογένεσης. Η κακοήθης αναιμία αφορά έλλειψη-Β12 με αναιμία, στην οποία η αιτιολογία της έλλειψης είναι η ανεπαρκής τοιχωματική λειτουργία (έλλειψη ενδογενούς παράγοντα [IF-intrinsic factor]) κατά κανόνα λόγω μίας χρόνιας ατροφικής γαστρίτιδας (βλέπε το υποκεφάλαιο του κεφαλαίου Γαστρεντερικά νοσήματα). […]