Έλκος ποδιού και άκρου ποδιού – Αρτηριακό έλκος ποδιού

Ορισμός

Εξέλκωση ή γάγγραινα στα δάκτυλα των ποδιών ή το άκρο πόδι, όπως και μία συστολική πίεση αστραγάλου < 50 mmHg.

Η συγκεκριμένη βλάβη υπερεκδηλώνεται σε διαβητικούς.

 

Αιτία

Στένωση των αρτηριών δευτεροπαθής στη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας.

Πολύ γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα, η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία και ο διαβήτης.

Ανεπαρκής πρόσληψη οξυγόνου και διατροφικών ουσιών προκαλεί τοπική ιστική νέκρωση.

 

Συμπτώματα

Συνήθως αποξηραμένες, επώδυνες πληγές, πιο απομακρυσμένες συγκριτικά με τις φλεβικές, στη ράχη του ποδιού, τις φτέρνες, τα δάκτυλα των ποδιών, ορισμένες φορές στο ύψος των σφυρών.

Συχνά βαθιά/ μαύρη νέκρωση, με έκθεση των υποκείμενων τενόντων.

 

Απουσία σφύξεων του άκρου ποδιού ψηλαφητικά.

Άλγος, ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες (οπότε το πόδι πρέπει να βρίσκεται σε ανάρροπη θέση).

Το άλγος ανακουφίζεται, αν το πόδι του ασθενή κρέμεται στην άκρη του κρεβατιού.

 

Σε ανύψωση υποχωρεί η ωχρότητα του ποδιού.

Παράγοντες κινδύνου μεταξύ άλλων είναι η δευτεροπαθής λοίμωξη με ταχεία επέκταση της γάγγραινας, σήψη.

 

Διερεύνηση

Ιστορικό:

Προηγούμενα νοσήματα (υπέρταση, διαβήτης, υπερλιπιδαιμία), φάρμακα, συνήθειες καπνίσματος.

Κατά κανόνα όλα τα άτομα πρέπει να παραπέμπονται σε αγγειοχειρουργό για εκτίμηση νωρίς κατά την έναρξη της βλάβης.

 

Αντικειμενική εξέταση

Επισκόπηση, ψηλάφηση σφυγμών, μέτρηση πίεσης αστραγάλων (βλέπε στην παράγραφο Διερεύνηση στην εισαγωγή του υποκεφαλαίου), δοκιμασία ανύψωσης, πιθανή πίεση δακτύλων ποδιού (παραπομπή σε εργαστήριο κλινικής φυσιολογίας).

 

Πριν από τυχόν ανακαστασκευή αγγείου διενεργείται σε νοσοκομείο έγχρωμο ντόπλερ, αν πρόκειται για βέβαιη ένδειξη χειρουργικής αποκατάστασης, ενδεχομένως ακόμη και αγγειογραφία λεκάνης-/ κάτω άκρου.

 

Η καταγραφή της στένωσης με την αγγειογραφία (λεκάνης/ κάτω άκρου) διενεργείται μόνο, αν η κατάσταση του ασθενή είναι εγχειρίσιμη.

 

Το υπερηχογράφημα (προς τα κάτω μέχρι το γόνατο), καθώς και η ΑΤ, αποτελούν εναλλακτικές μεθόδους διερεύνησης.

 

Θεραπεία

Διακοπή καπνίσματος! Οι μαύρες νεκρώσεις απομακρύνονται προσεκτικά με μηχανικό τρόπο. Οι κιτρινωπές νεκρώσεις λύονται συνήθως μόνες τους κατά τη θεραπευτική διαδικασία, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιείται επίθεμα υδροκολλοειδούς.   Προσοχή στη θεραπεία του οιδήματος! Η συμπιεστική περίδεση δεν πρέπει να προκαλεί αυξημένο άλγος στον ασθενή. Γι’ αυτό ο συμπιεστικός επίδεσμος απομακρύνεται στη διάρκεια της νύχτας. Φυσικά δε χρησιμοποιείται συμπιεστική περίδεση σε πιο σοβαρή ισχαιμία.   Το ενδεχόμενο μεταμόσχευσης δέρματος εξετάζεται σε έλκη μεγάλης έκτασης με αναμενόμενο μεγάλο χρόνο επούλωσης. Η πληγή μπορεί να καλυφθεί με επίδεσμο υδροκολλοειδούς (DuoDerm) ή με πιεστικό επίδεσμο εμποτισμένο με αλοιφή. Λίγες αλλαγές επιδέσμων. Η αλλαγή του επιδέσμου υδροκολλοειδούς να πραγματοποιείται συνήθως μία φορά την εβδομάδα, ενώ οι αλλαγές πρέπει να γίνονται πιο συχνά σε έντονη έκκριση.   Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, αναλγητικά, ΑΣΟ. Σε λοίμωξη χορηγούνται αντιβιοτικά από το στόμα. Σε επιβεβαιωμένη υποψία αρτηριακού έλκους γίνεται παραπομπή σε αγγειοχειρουργό με ερώτημα για πιθανή αρτηριακή ανακατασκευή διαμέσου συμβατικής χειρουργικής/ PTA. Όταν η ανακατασκευή αγγείου δεν είναι δυνατή, διενεργείται πρωτοπαθής ακρωτηριασμός, καθώς και όταν υπάρχουν ισχυροί πόνοι/ λοίμωξη.   Φαρμακευτική αγωγή   ΑΣΟ. Αμοξυκιλίνη/κλαβουλανικό οξύ. Υδροκολλοειδή επιθέματα: DuoDerm σε διάφορα μεγέθη, π.χ. 10 x 10 εκ. Τεμάχιο No 5 (συνταγογράφηση αναλωσίμων). Ψευδάργυρος.