Αρτηρίτιδα κροταφική (ή γιγαντοκυτταρική)

ICD-10 : Μ31

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Ρευματική πολυμυαλγία στο παρόν κεφάλαιο, το υποκεφάλαιο Παροδική αμαύρωση και Κροταφική αρτηρίτιδα στο κεφάλαιο των Οφθαλμικών νοσημάτων, όπως και το υποκεφάλαιο Θεραπεία με κορτικοστεροειδή στο κεφάλαιο των Ενδοκρινολογικών νοσημάτων.

 

Ορισμός

Αυτοάνοση αντίδραση των αιμοφόρων αγγείων, αρτηρίτιδα της κροταφικής αρτηρίας, αλλά επίσης μπορεί να παρουσιαστεί και πιο κοντά, χαμηλά μέχρι και στο αορτικό τόξο.

 

Αιτία

Άγνωστη.

 

Συμπτώματα

Έναρξη στην ηλικία των 50-ετών (μέγιστη 60-70 ετών).

Συχνά η έναρξη εκδήλωσης των εκδηλώσεων είναι σχετικά γρήγορη με κόπωση, πυρετό, νυκτερινές εφιδρώσεις, αίσθημα κόπωσης, μείωση σωματικού βάρους, εικόνα παρόμοια με γρίπη.

Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει στη ρευματική πολυμυαλγία εκδηλώνεται επίσης κεφαλαλγία (το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα) με τη μορφή εντοπισμένης επιφανειακής κροταφικής κεφαλαλγίας με ευαισθησία στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, πόνους χωλότητας κατά τη μάσηση, ορισμένες φορές ισχαιμία στη γλώσσα (κίνδυνος νέκρωσης) με πόνο και δυσχέρειες ομιλίας-κατάποσης.

Μερικές φορές επίδραση στην όραση με απώλεια όρασης και διπλωπία.

 

Αγγειίτιδα της σπονδυλικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει ΠΙΕ, ΑΕΕ, ίλιγγο.

Αγγειίτιδα άλλων αγγείων, που ξεκινούν από το αορτικό τόξο, μπορεί να προκαλέσει ισχαιμία στα πάνω άκρα με πολλά συμπτώματα.

 

Η κροταφική αρτηρίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί μεμονωμένη ή μαζί με ρευματική πολυμυαλγία.

 

Διαφορική διάγνωση

Ρευματική πολυμυαλγία (η κεφλαλγία της δεν είναι τόσο έντονη και απουσιάζουν τα οφθαλμικά συμπτώματα).

Κεφαλαλγία τάσης, μυαλγία αυχένα, αυχεναλγία, οστεοαρθρίτιδα κροταφογναθικής άρθρωσης, ΡΑ, πολυμυοσίτιδα, ΣΕΛ, ινομυαλγία, υποθυρεοειδισμό, νόσο Parkinson, κακοήθεια, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, λοίμωξη, διαβήτη, κατάθλιψη, παροδική αμαύρωση.

 

Αντικειμενική εξέταση

Ευαισθησία στην περιοχή της κροταφικής αρτηρίας, ενώ μπορεί να υπάρχει ευαισθησία στους μασητήριους μυς και την κορυφή του κρανίου.

 

Διερεύνηση

Όπως σε ρευματική πολυμυαλγία: ΤΚΕ (στο 15% απουσιάζει εντελώς η ανύψωση της ΤΚΕ!), CRP, Hb, ηλεκτροφόρηση-ορ. Βιοψία κροταφικής αρτηρίας, που πρέπει να γίνει το πρώτο 3ήμερο.

Θεραπεία

Γρήγορη έναρξη χορήγησης κορτιζόνης, για να αποφευχτεί η προσβολή του οφθαλμού. Αν υπάρχει επίδραση στον οφθαλμό, είναι σημαντικό να μειωθεί ο κίνδυνος για τον άλλο οφθαλμό.   Αν υπάρχει οφθαλμική επίδραση στην εξέταση, σκεφτείτε την επείγουσα παραπομπή σε νοσοκομείο για εκτίμηση και ενδοφλέβια χορήγηση κορτιζόνης (μεθυλπρεδνιζολόνης 500 mg [-1000 mg] ενδοφλέβια για τρεις ημέρες), που συνοδεύεται από χορήγηση πρεδνιζολόνης 60 mg την ημέρα μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων. Η χορήγηση ξεκινάει πριν από τη βιοψία της κροταφικής αρτηρίας, η οποία πρέπει να γίνει μέσα σε τρεις ημέρες. Η οφθαλμική επίδραση μπορεί να επεκταθεί ακόμη και στον άλλο οφθαλμό.   Όταν απουσιάζει η οφθαλμική επίδραση: Πρεδνιζολόνη 30-40 mg την ημέρα, μέχρι η ΤΚΕ και η CRP να επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα, κατά κανόνα σε δύο εβδομάδες, μετά προοδευτική μείωση της δόσης. Μείωση κατά 5 mg κάθε τρίτη εβδομάδα μέχρι την καθημερινή δόση των 20 mg. Μετά από αυτό μειώστε κατά 2,5 mg κάθε τρίτη εβδομάδα μέχρι την καθημερινή δόση των 10 mg καθημερινά. Στη συνέχεια μείωση κατά 1 mg κάθε μήνα, πάντα ανάλογα με τα ευρήματα της αντικειμενικής εξέτασης και την ΤΚΕ.   Η δόση της κορτιζόνης μπορεί να χορηγείται ως μία δόση. Παρακολουθήστε την κλινική εικόνα, τη γλυκόζη-πλ.και την ΤΚΕ. Ο σκοπός της θεραπευτικής αγωγής είναι η υποχώρηση των συμπτωμάτων και η επαναφορά των τιμών της CRP και της ΤΚΕ στα φυσιολογικά επίπεδα.   Σε υποτροπή αυξήστε πάλι τη δόση στην προηγούμενη αποτελεσματική δόση και δοκιμάστε να ξαναμειώσετε τη δόση μετά από τρεις μήνες. Η ακτινογραφία πνευμόνων πρέπει να διενεργείται με τη σκέψη στον κίνδυνο φυματίωσης. Η κορτιζόνη δε θεραπεύει την ίδια τη διαταραχή. Απλώς διατηρεί τη φλεγμονή σε χαμηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αυτόματης ανάρρωσης, η οποία κατά κανόνα παίρνει 2-3 χρόνια. Παρατηρούνται και περιπτώσεις με σημαντικά μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.   Να θυμάστε ότι συγχρόνως απαιτείται η χορήγηση προφυλακτικής αγωγής κατά της οστεοπόρωσης και παρακολουθήστε τις τιμές της γλυκόζης σε χορήγηση κορτιζόνης. (Βλέπε το υποκεφάλαιο της Οστεοπόρωσης στο κεφάλαιο των Ενδοκρινολογικών νοσημάτων.)    Φαρμακευτική αγωγή   Κορτιζόνη: Μεθυλπρεδνιζολόνη. Στεροειδές: Πρεδνιζολόνη.