Εμετοί, Ναυτία, Έμεση

ICD-10 : R11

Αιτίες

Οξεία λοιμώδης εντερίτιδα (βακτηριδιακή ή ιογενής, π.χ. Norwalk, ροταϊός),

λοιμώξεις (κυρίως σε παιδιά),

γαστρεντερικά νοσήματα (γαστρική κατακράτηση, γαστροπάρεση [εξαιτίας νευροπάθειας, π.χ. σε διαβήτη], έλκος, πυλωρική στένωση, ειλεός λεπτού εντέρου, όγκοι),

νοσήματα χοληφόρων οδών, παγκρεατίτιδα, σκωληκοειδίτιδα,

πνευμονία, ημικρανία, εγκεφαλική βλάβη (εγκεφαλικός όγκος, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, ΑΕΕ, υποσκληρίδιο αιμάτωμα).

 

Δηλητηριάσεις (από αλκοόλ, μόλυβδο, φάρμακα, π.χ. δακτυλίτιδα),

επινεφριδιακή ανεπάρκεια (νόσος Addison), υπογλυκαιμία, υπερασβεστιαιμία, υπερθυρεοειδισμός, ουραιμία, κύηση,

ψυχογενή αίτια, ωτογενή (νόσος Menière, αιθουσαία νευρωνίτιδα κ.ά.), κυτταροστατικά, ακτινοθεραπεία.

 

Στις μονάδες παρηγορικής περίθαλψης εκδηλώνονται συχνά ως παρενέργεια στη θεραπευτική χορήγηση μορφίνης.

Τότε χρειάζεται συγχρόνως η έναρξη χορήγησης αντιεμετικών.

Σεροτονινεργικό σύνδρομο (βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο κεφάλαιο των νευρολογικών νοσημάτων).

 

Θεραπεία

Αιτιολογική. Αντιεμετικά με κεντρική δράση. Η ονδανσετρόνη χορηγείται σε μετεγχειρητική ναυτία, όπως και μετά από ακτινοβολία και σε θεραπεία με κυτταροστατικά. Συχνά συνδυάζεται με βηταμεθαζόνη. Φάρμακα, που διεγείρουν την εντερική κινητικότητα (μετοκλοπραμίδη), χορηγούνται σε μετεγχειρητική ναυτία, γαστροπάρεση, ακτινοθεραπεία ή θεραπεία με κυτταροστατικά, καθώς και σε ασθενείς με ουραιμία, όπως και σε ημικρανία.   Η χορήγηση φαρμάκων, που προάγουν την εντερική κινητικότητα, αντενδείκνυται σε ειλεό.   Σε παρηγορική φροντίδα κατά πρώτο λόγο χορηγείται Primperan (δισκία 10 mg x 3 ή αλλιώς σε ενέσιμη μορφή), αλλά ίσως χρειαστεί να χορηγηθεί σε συνδυασμό με νευροληπτικά (δηλαδή 1-3 mg αλοπεριδόλης σε βραδινή δόση) και βηταμεθαζόνη (αρχικά 6-8 mg την ημέρα και σταδιακή μείωση στην ελάχιστη αποτελεσματική δόση).   Ατομική φροντίδα: Σε άτομα με ‘‘στομαχική γρίπη’‘ χορηγείται αλατούχο διάλυμα με διάλυμα γλυκόζης για όσο χρονικό διάστημα διαρκούν οι εμετοί (7 κουταλάκια τσαγιού ζάχαρη + ½ κουταλάκι τσαγιού αλάτι [σε ενήλικες] σε 1 λίτρο νερού). Στη συνέχεια χορηγούνται εύπεπτες τροφές (στα μικρά παιδιά πλιγούρι καλαμποκιού αντί για κοινό πλιγούρι, ζωμός κρέατος ή/και λαχανικών, κιμάς ψαριού, βρασμένες πατάτες, ρύζι, όχι γάλα).   Φαρμακευτική αγωγή   Αλοπεριδόλη. Ανταγωνιστές υποδοχέων σεροτονίνης: Ονδανσετρόνη. Βηταμεθαζόνη. Μεκλοζίνη. Μετοκλοπραμίδη. Προμεθαζίνη.