Ορισμός
Αδυναμία συγκράτησης αερίων, υγρών και/ή κοπράνων, μέχρι τη στιγμή που το άτομο επιθυμεί να απαλλαγεί απ’ αυτά.
Εγκόπριση σημαίνει λέρωμα του εσωρούχου ή της πάνας.
Αιτία
Διάρροια (λοίμωξη, φλεγμονή εντέρου, κοιλιοκάκη, ΣΕΕ [IBS], παγκρεατική ανεπάρκεια, δυσαπορρόφηση χολικών οξέων κ.ά.), γήρανση (με επακόλουθη χαλάρωση του πρωκτικού σφιγκτήρα), διαταραχή του νευρογενούς ελέγχου (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, πολυνευροπάθεια, άνοια, διαβήτης, τραυματισμός του αιδοιϊκού νεύρου μετά από τοκετό κ.ά.), όγκος, κόπρωμα, συρίγγια, βλάβες σφιγκτήρα/περιπρωκτικό έλλειμμα μετά από τοκετό ή άλλη κάκωση, προηγούμενη ακτινοθεραπεία, νευρολογικό νόσημα, κακώσεις νωτιαίου μυελού.
Η ακράτεια κοπράνων εξαρτάται μεταξύ άλλων από τη σωστή νευρομυϊκή λειτουργία τόσο του έξω, όσο και του έσω σφιγκτήρα, όπως και του ηβοπρωκτικού μυός.
Διερεύνηση
Ιστορικό (προηγούμενη νόσος, παρούσες ενοχλήσεις και αναπηρία, φάρμακα).
Επισκόπηση (στενή πρωκτική σχισμή; Πρόπτωση; Ραγάδα; Συρίγγιο; Ουλή μετά από τοκετό στο περίνεο; Πρωκτός; Κόλπος;).
Δακτυλική εξέταση (τόνος ηρεμίας; Τόνος κατά το σφίξιμο; Κακοήθεια; Κόπρωμα;).
Oρθοπρωκτοσκόπηση (όγκος; Κόπρωμα; Φλεγμονή;).
Εργαστηριακές εξετάσεις: ΤΚΕ, CRP, Hb, γλυκόζη-πλ.
Ενδεχομένως, και αφού βεβαίως έχει προηγηθεί η κλινική εξέταση, επιπλέον διερεύνηση για κοιλιοκάκη, δυσανεξία στη λακτόζη, ΣΕΕ (IBS), παγκρεατική ανεπάρκεια, ΙΦΝΕ (IBD), πολυνευροπάθεια, κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Αν κριθεί απαραίτητο, διερεύνηση διαμέσου γαστρεντερολογικού ιατρείου ειδικά για πρωκτο-ορθικά νοσήματα, μανομετρία, πρωκτογραφία κ.ά.
Θεραπεία
Οι διάρροιες αντιμετωπίζονται, όσο είναι δυνατόν αιτιολογικά.
Βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο.
Το επιτακτικό αίσθημα για αφόδευση στο ΣΕΕ (IBS) μπορεί να μειωθεί με αντιχολινεργικά ή σπασμολυτικά, που χορηγούνται μόνο, όταν χρειάζεται.
Σε ερυθρότητα περιπρωκτικά εξαιτίας εγκόπρισης χορηγείται αλοιφή.
Βασική συντηρητική θεραπεία:
Εκγύμναση πυελικού εδάφους.
Βοηθητικά φάρμακα κατά της ακράτειας.
Τα αέρια αντιμετωπίζονται με την αποφυγή μάσησης τσίχλας, αποφυγή τροφών, που δημιουργούν αέρια, όπως ανθρακούχα ποτά, φασόλια, κρεμμύδια, μήλα με τη φλούδα.
Αρκετά άτομα ωφελούνται από τη χρήση προβιοτικών, 100 ml το πρωί και ίσως προσθήκη άλλων 100 ml το βράδυ. Επανεκτίμηση αρχικά μετά από χρήση των παραπάνω για μερικές εβδομάδες.
Σε ορισμένους η διμεθικόνη δρα ικανοποιητικά.
Όταν πρόκειται για στερεά κόπρανα:
Η λοπεραμίδη τιτλοποιείται, όταν χρειάζεται από το ½ x1.
Αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών και χρήση στερκούλιας 1x1-2 βελτιώνει τα συμπτώματα σε μερικά άτομα, ενώ τα επιδεινώνει σε κάποια άλλα.
Διαμέσου ειδικού γαστρεντερολογικού ιατρείου για ορθοπρωκτικά νοσήματα και του θεραπευτή εντέρου ανασκόπηση των συνηθειών χρήσης τουαλέτας (ώστε να μη διστάζει να πάει στην τουαλέτα, να μη νιώθει στρες, όταν πηγαίνει στην τουαλέτα κ.ά.), εκπαίδευση του πυελικού εδάφους μεταξύ άλλων με ασκήσεις τακτικών τανυσμών, καθώς και υποκλυσμού με νερό, ώστε να εξασκηθεί η ικανότητα τανύσματος και, αν χρειαστεί, ηλεκτρικός ερεθισμός των ορθοπρωκτικών μυών, για να μπορέσει ο ασθενής να τους ενεργοποιήσει και να τους αισθανθεί και ακόμη βιοανάδραση, για να ‘‘ανακαλύψει’‘ τους μυς του.
Μπορεί να γίνει δοκιμή με καθετήρα ορθού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι και 12 ώρες. Σε ανάγκη ο ασθενής μπορεί να δοκιμάσει πάνες.
Αν χρειαστεί, παραπομπή σε χειρουργό σε ιατρείο ειδικά για ορθοπρωκτικά προβλήματα.
Μέτρα, που μπορούν να ληφθούν, είναι ‘‘διόγκωση’‘, μία ουσία ενίεται σε πολλά κυστίδια, τα οποία συμπιέζουν τον σφιγκτήρα και τον πωματίζουν μηχανικά.
Η ελάχιστη επέμβαση (όπως η σκληροθεραπεία αιμορροῒδων) συχνά είναι αποτελεσματική.
Άλλα μέτρα είναι η διέγερση του ιερού νεύρου, η πλαστική του σφιγκτήρα, η εγχείρηση των βλεννογόνων ή της πρόπτωσης του ορθού και ως τελευταία επιλογή η εγχείρηση στομίας.
Φαρμακευτική αγωγή
Αντιδιαρροϊκά: Λοπεραμίδη.
Διμεθικόνη.
Φυτικές ίνες: Κοκκία Στερκούλια.
