Ρινίτιδα αλλεργική, Αλλεργία στη γύρη – Μη εποχική ρινίτιδα, Αλλεργία στα ακάρεα, Αλλεργία σε σκύλους, Αλλεργία σε γάτες

Ορισμός

Αλλεργιογόνα, που προκαλούν αλλεργικές εκδηλώσεις, χωρίς να σχετίζονται με τις περιόδους ούτε τις εποχές του έτους.

Αιτιολογία

Τα ακάρεα (πιο συχνά), καθώς και το επιθήλιο των ζώων (δυνητικά ισχυρό αλλεργιογόνο), αλλεργιογόνα, που προέρχονται από το σίελο και τα ούρα των οικόσιτων ζώων. Τα ακάρεα ευνοούνται από αυξημένη υγρασία πάνω από 45% και θερμοκρασία γύρω στους 23^ο C.

Ο εξαερισμός των κατοικιών, το κλίμα και τυχόν ζημιές από υγρασία αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες. Τα ίδια τα ακάρεα δεν είναι αλλεργιογόνα, αλλά τα κατάλοιπα, που παράγουν. Τα αλλεργιογόνα των ζώων είναι πολύ πτητικά και διασπείρονται πολύ εύκολα με τον αέρα.

Φαρμακευτικοί αιτιολογικοί παράγοντες (αποκλειστές α-1-υποδοχέων, όπως τεραζοσίνη, δοξαζοσίνη, ΑΣΟ, ΜΣΑΦ, βήτα-αποκλειστές, αναστολείς-ΜΕΑ, ορμόνες κ.ά.).

Παράγοντες, που σχετίζονται με εργασία:

Πρόκειται για ουσίες υψηλού ή χαμηλού μοριακού βάρους, π.χ. αλεύρι, σκόνη ξύλου, λατέξ, σκληρά πλαστικά. Τα τελευταία με τη μορφή ακρυλικών, οξικού ανυδρίτη ή διισοκυανιούχων – ουσιών, που βρίσκονται σε σκάφη, αυτοκίνητα, κόλλες, αφρό πολυουρεθάνης, χρώματα δύο συστατικών, υλικά οδοντοτεχνίας, σε βαφές με ψεκασμό, σε κατασκευή ηλεκτρονικών ειδών. Η επαγγελματική ρινίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από και από ερεθιστικά αέρια (π.χ. αέριο χλωρίνης, αμμωνία, διοξείδιο του θείου).

Υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης αλλεργίας ελλοχεύει σε γεωργούς (από άχυρο, γύρη), σε αρτοποιούς (σιτάλευρο), κομμώτριες/-τές (ουσίες περιποίησης μαλλιών/-αποχρωματισμού), όπως και σε καθαριστές/-εργαζόμενους σε πλυντήρια (χημικά καθαρισμού-απορρυπαντικά).

Η αλλεργία στη μούχλα είναι πολύ σπάνια. Όσο αφορά τις εκδηλώσεις από μούχλα, συνήθως πρόκειται για μη ειδικό ερεθισμό των βλεννογόνων (αισθητηριακή υπεραντιδραστικότητα).

Δεν υπάρχει αυτό, που αποκαλείται ’’αλλεργία στη σκόνη’’. Ωστόσο μπορεί να προκληθεί υπερευαισθησία των βλεννογόνων εξαιτίας σωματιδίων σκόνης.

Χρόνια λοίμωξη. Συστημική νόσος (π.χ. κοκκιωμάτωση Wegener). Μετεγχειρητικά.

Συμπτώματα

Συχνότερα πρόκειται για λανθάνοντα συμπτώματα, όπως ρινική συμφόρηση (παροξυσμική/ χρόνια), ρινόρροια, κρίσεις φτερνίσματος.

Επίσης κνησμός οφθαλμών/ δακρύρροια, μερικές φορές ακόμη και συμπτώματα άσθματος από τις αεροφόρες οδούς, ενδεχομένως έκζεμα.

Διαφορική διάγνωση

Αλλεργική εποχική ρινίτιδα, μη αλλεργική ρινίτιδα, φαρμακευτική (ή ιατρογενής) ρινίτιδα (ως επακόλουθο υπερχρήσης αποσυμφορητικών ρινικών σπρέι/διαλυμάτων.

Βλέπε το σχετικό υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο), ρινικοί πολύποδες, συστημική νόσος (κοκκιωμάτωση Wegener, σαρκοείδωση κ.ά.), όγκος, ξένο σώμα (η τυπική εκδήλωση είναι μονόπλευρη καταρροή σε παιδιά), υποθυρεοειδισμός.

Διερεύνηση

Είναι σημαντικό το ιστορικό: Πότε στη διάρκεια του 24ώρου, στο σχολείο, σε φιλικό σπίτι, στην εργασία;

Η διερεύνηση της αλλεργίας είναι πιο σημαντική στη συγκεκριμένη αλλεργία από ό,τι στην εποχική ρινίτιδα.

Το πιο σημαντικό είναι το ιστορικό. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από το πόσο προσβάσιμη είναι κάθε μέθοδος στη συγκεκριμένη περιοχή.

Δοκιμασία Phadiatop/ προσυμπτωματικός έλεγχος για αλλεργιογόνα των αεροφόρων οδών, δερματική (prick test) δοκιμασία (φτηνή), δοκιμασία RAST (ακριβή). Από το αποτέλεσμα της δοκιμασίας RAST, που βαθμονομείται στις κατηγορίες 1-5, δεν διευκρινίζεται το επίπεδο ισχύος της πιθανής αλλεργίας, αλλά υποδηλώνεται πόσο μεγάλη είναι η πιθανότητα να είναι ο ασθενής αλλεργικός.

Η δοκιμασία απορρόφησης της σκόνης, π.χ. από ένα στρώμα, μπορεί να αναλυθεί με ανοσολογική δοκιμασία (ELISA) σχετικά με την ποσότητα και το είδος του ακάρεος. Το αποτέλεσμα αναφέρεται αποκλειστικά σε ευαισθητοποίηση από ακάρεα κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό να διελευκανθεί τι είναι εκείνο που ευθύνεται για τη δημιουργία της αλλεργίας, ιδιαίτερα όταν η αλλεργία συνδυάζεται με άσθμα.

Εκτός από τους προφανείς αλλεργιογόνους εκλυτικούς παράγοντες μπορεί να υπάρχουν και άλλα αλλεργιογόνα με σημαντική συμμετοχή, κυρίως γάτες και ακάρεα.

Ρωτήστε σχετικά με ύπαρξη συμπτωμάτων άσθματος, περίοδοι δύσπνοιας, βήχα, ειδικά τη νύχτα, βήχα/ αναπνευστική δυσχέρεια στην προσπάθεια, αίσθηση ότι υπάρχει κάποια στένωση/ συριγμός στις αεροφόρες οδούς/ ότι δεν μπορεί να εισπνεύσει αέρα.

Αποκλείστε υποκείμενα νοσήματα:

Σε υποψία συστημικής νόσου, ζητήστε έλεγχο Hb, TKE, λευκοκυττάρων, CRP.

Σε υποψία κοκκιωμάτωσης Wegener: C- και p-ANCA, καθώς και παραπομπή σε ΩΡΛ/γο για εκτίμηση και, αν χρειαστεί, βιοψία μύτης.