Γρίπη

ICD-10 : J11

Αιτία

Ιός της γρίπης. Μετάδοση διαμέσου σταγονιδίων ή με άμεση επαφή.

Συμπτώματα

Χρόνος επώασης 1-3 μέρες.

Οξεία νόσηση με υψηλό πυρετό και έκδηλο αίσθημα νόσησης, φρίκια, μυαλγίες, κεφαλαλγία, συχνά ξερός βήχας μετά από περίπου ένα 24ωρο.

Ο πυρετός και ο βήχας αποτελούν ισχυρούς προγνωστικούς δείκτες. Η διάρκεια είναι 3-5 ημέρες ή περισσότερο.

Γενικά οι υγιείς ενήλικες παρουσιάζουν μία αυτοπεριοριζόμενη νόσηση.

Τα παιδιά, που είναι < 2 ετών, μπορεί να εκδηλώσουν απάθεια, άρνηση τροφής, ευερεθιστότητα.

Παιδιά 2-12 ετών μπορεί να παρουσιάσουν πυρετό, συμπτώματα από το στομάχι και πονόλαιμο.

Συχνά η επίδραση στη γενική κατάσταση είναι πιο ήπια από ό,τι στους ενήλικες.

Οι ηλικιωμένοι μπορεί να παρουσιάσουν άτυπη κλινική εικόνα με αίσθημα ασθένειας και μερικές φορές αποπροσανατολισμό.

Δεν είναι σπάνια η εκδήλωση δευτερογενούς βακτηριδιακής λοίμωξης (επιλοίμωξης), π.χ. πνευμονίας/βρογχίτιδας.

Διαφορική διάγνωση

Κρυολόγημα/ λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, οξεία βρογχίτιδα, πνευμονία (βήχας, τρίζοντες μη μουσικοί ρόγχοι), μηνιγγίτιδα (αυχενική δυσκαμψία, εμετός, απουσία βήχα και συμπτωμάτων από τις αεροφόρες οδούς), επικίνδυνη λοίμωξη από στρεπτόκοκκο ομάδας-Α (απουσία βήχα και συμπτωμάτων από τις αεροφόρες οδούς), ερλιχίωση (‘‘θερινός πυρετός’’, πυρετός, κεφαλαλγία, μυαλγίες.

Βλέπε το υποκεφάλαιο πυρετός από δήγμα κρότωνα στο παρόν κεφάλαιο), επιδημική σκανδιναβική νεφροπάθεια, διάφορες λοιμώξεις, που προκαλούν ‘’θερινό πυρετό’’ με αρθραλγία κ.ά. – βλέπε το υποκεφάλαιο θερινός πυρετός.

Δάγγειος πυρετός (κλινική εικόνα, που μοιάζει με αυτή της γρίπης και εμφανίζεται μετά από παραμονή στο εξωτερικό κυρίως στην Ασία, την κεντρική και νότια Αμερική, την κεντρική Αφρική).

Διερεύνηση

Κλινική εικόνα.

Ανίχνευση ιού σε ρινοφαρυγγικό έκκριμα με τη μέθοδο PCR.

Η CRP σε σοβαρή γρίπη μπορεί να αγγίξει την τιμή των 100 mg/L.

Θεραπεία

Συμπτωματική: Ανάπαυση, άφθονα υγρά, αντιπυρετικά (παρακεταμόλη). Σε βακτηριδιακή επιλοίμωξη, όπως πνευμονία, ωτίτιδα, χορηγήστε (Ελλάδα) αμοξυκιλίνη/κλαβουλανικό οξύ. Σε τυπική κλινική εικόνα, επιβεβαιωμένη επιδημία γρίπης, που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή και εφόσον έχουν αποκλειστεί άλλες επικίνδυνες λοιμώξεις, μπορεί να μελετηθεί η χορήγηση αντιικής θεραπείας, όπως Tamiflu ή Relenza, η οποία όμως πρέπει να ξεκινήσει μέσα σε 48, αλλά προτιμότερο μέσα σε 12 ώρες μετά την έναρξη της νόσου. Το Tamiflu πιθανόν είναι πιο δραστικό, το αποτέλεσμα της συνδυαστικής θεραπείας είναι χειρότερο. Το σκεύασμα είναι περιορισμένης αποτελεσματικότητας και μειώνει τη διάρκεια της νόσου μία ημέρα κατά μέσο όρο. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις ομάδες υψηλού κινδύνου (βλέπε παρακάτω) και σε άτομα με βαριά γρίπη, με συμπτώματα επικίνδυνα και τα οποία δημιουργούν την ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο μέσα στις ήδη 48 πρώτες ώρες, ακόμη και όταν ο απαιτούμενος χρόνος για πλήρη δράση του εμβολίου κατά της γρίπης (δηλαδή 14 ημέρες μετά τον εμβολιασμό) δεν έχει παρέλθει. Βλέπε τις σχετικές οδηγίες του ΕΟΦ για παιδιά και νεαρές ηλικίες. Χορηγείται τόσο σε εμβολιασμένους, όσο και σε μη εμβολιασμένους. Όσο νωρίτερα αρχίζει η θεραπεία, τόσο πιο αποτελεσματική είναι. Το σκεύασμα μπορεί να ξεκινήσει να χορηγείται ακόμη και μετά από δύο 24ωρα σε ασθενείς με βαριά νόσο, που χρειάζονται παραμονή σε νοσοκομείο ή σε ασθενείς με βαριά ανοσοκαταστολή.

Πρόληψη

Εμβολιασμός κατά της γρίπης συνιστάται κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών, καθώς και σε ομάδες υψηλού κινδύνου, σε ασθενείς με καρδιο-αναπνευστικές νόσους, ιδιαίτερα καρδιακή ανεπάρκεια και αντίστοιχα μειωμένη αναπνευστική λειτουργία συμπεριλαμβανομένου του άσθματος. Επίσης συνιστάται σε άτομα με άλλες χρόνιες νόσους, όπως σακχαρώδη διαβήτη, σοβαρή ανοσοανεπάρκεια, χρόνια ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, υπερβολική παχυσαρκία (ΔΜΣ > 40), νευρομυϊκά νοσήματα, που επηρεάζουν την αναπνοή, παιδιά με νευρομυϊκές λειτουργικές αναπηρίες, έγκυες γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων και των 2 εβδομάδων μετά τον τοκετό. Το ενδεχόμενο χορήγησης προληπτικής θεραπείας μπορεί να εξεταστεί και σε έξαρση γρίπης, π.χ. σε νοσοκομείο/γηροκομείο. Απαιτείται χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων για ανάπτυξη προστασίας μετά από τον εμβολιασμό. Απαιτείται νέος εμβολιασμός πριν από κάθε εποχιακή γρίπη, αφού τα στελέχη μεταβάλλονται. Στην Ελλάδα σύμφωνα με τις οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών (15.11.2021) το εμβόλιο κατά της γρίπης μπορεί να συγχορηγηθεί με το εμβόλιο κατά της covid, χωρίς να μεσολαβεί κάποιο διάστημα (προϋπόθεση ότι η χορήγησή τους θα γίνει σε διαφορετικά ανατομικά σημεία). [Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Νορβηγίας συστήνεται να μεσολαβεί χρονικό διάστημα τουλάχιστον μίας εβδομάδας μεταξύ της χορήγησης του αντιγριπικού εμβολίου και του εμβολίου κατά του κορωναϊού.] Κυκλοφορεί εμβόλιο, που χορηγείται προληπτικά κατά της γρίπης των πτηνών. Η προφύλαξη με οσελταμιβίρη ή ζαναμιβίρη μπορεί να χορηγηθεί συμπληρωματικά, αλλά δεν αντικαθιστά τον εμβολιασμό. Μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο χορήγησή τους σε άτομο ομάδας υψηλού κινδύνου, αλλά η χορήγησή τους πρέπει να ξεκινάει το αργότερο στη διάρκεια των πρώτων 48 ωρών από την έναρξη της νόσου. Μπορεί να συντομεύσει τη διάρκεια νόσησης κατά 1-2 μερόνυχτα. ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΚΕΕΛΠΝΟ: ''Ο αντιγριπικός εμβολιασμός περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου''. Εξαίρεση στο παραπάνω ισχύει για τα βρέφη και τα παιδιά < 9 ετών. Για περισσότερα βλέπε παρακάτω στην εμβάθυνση.