Διαβήτης – που πρωτοδιαγιγνώσκεται

* Όταν η γλυκόζη νηστείας σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις είναι  ≥ 7,0 mmol/mol [126 mg/dl] ή η γλυκόζη πλάσματος ≥ 12,2 [220] (σε τριχοειδικό αίμα) ή ≥ 11,1 [200] (σε φλεβικό) ή η HbA1c ≥ 6.5% [48 mmol/mol] σε δύο μετρήσεις ή σε μία μέτρηση, στην οποία (δηλαδή μαζί με την HbA1c) συγχρόνως η γλυκόζη-πλάσματος ή η γλυκόζη-πλ. νηστείας βρίσκονται πάνω από τις φυσιολογικές τιμές.

* Ασθενής με επηρεασμένη τη γενική φυσική κατάσταση διακομίζεται επειγόντως σε νοσοκομείο.

* Τύπου 2:

Αμέσως χορήγηση μετφορμίνης, 500mg x 1 – με σταδιακή αύξηση της δοσολογίας.

* Τύπου 1:

Ινσουλίνη; Μακράς δράσης ή NPH + ινσουλίνη ταχείας δράσης την ώρα του γεύματος.

Εκμάθηση της τεχνικής ένεσης ινσουλίνης στον ασθενή.

* Ο στόχος είναι:

Τιμή γλυκόζης-πλάσματος νηστείας < 6 mmol/L [108 mg/dL].

Γενικά τιμή γλυκόζης-πλ. < 8 mmol/L [145 mg/dL].

Αν οι τιμές της γλυκόζης-πλάσματος είναι πολύ υψηλές, συνιστάται βραδεία μείωση αρχικά σε τιμές περίπου 10 mmol/L [180 mg/dL] κατά τη διάρκεια όλων των περιόδων του 24ώρου.

* Ενημέρωση με συνοπτικές οδηγίες διατροφής (αποφυγή γλυκών, ζάχαρης, αναψυκτικών κτλ).

* Χορηγείται στον ασθενή μετρητής σακχάρου (τριχοειδικού) αίματος + ταινίες μέτρησης σακχάρου + βελόνες.

* Επανεπίσκεψη σε σύντομο χρονικό διάστημα με καμπύλες σακχάρου.

Ορισμός

Διαβήτης:

1. Γλυκόζη-πλάσματος νηστείας ≥ 7,0 mmol/L [126 mg/dL] x 2 ή

2. Γλυκόζη-πλάσματος ≥ 12,2 mmol/L [220 mg/dL] (τριχοειδικό) ή > 11,1 mmol/L [200 mg/dL] (φλεβικό) ή διαφορετικά 2 ώρες μετά από δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου) από το στόμα ή

3. HbA1c ≥ 48 mmol/mol [≥ 6,5 %] σε δύο μετρήσεις ή σε περίπτωση, που πρόκειται για μία μέτρηση, εφόσον ταυτόχρονα η γλυκόζη-πλάσματος ή η γλυκόζη-πλάσματος νηστείας βρίσκονται πάνω από τα ανώτερα φυσιολογικά όρια (αφορά ΣΔ τύπου 2 σε μη-έγκυες).

Προδιαβήτης:

Υψηλές τιμές γλυκόζης νηστείας: (IFG, Διαταραγμένη Γλυκόζη Νηστείας):

Γλυκόζη-πλάσματος νηστείας 6,1-6,9 mmol/L [110-124 mg/dL] (φλεβικό αίμα).

Μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη:

(IGT, Impaired Glucose Tolerance):

Γλυκόζη-πλ. 8,9-12,2 mmol/L [160-220 mg/dL] (τριχοειδικό) / ≥7,8 ≤11,1 mmol/L [≥140 ≤200 mg/dL] (φλεβικό) 2 ώρες μετά από τη τη φόρτιση με γλυκόζη (στη δοκιμασία ανοχής γλυκόζης) από το στόμα.

Οι αντίστοιχες τιμές, όσο αφορά την εξέταση σε δείγμα τριχοειδικού αίματος, είναι: ≥8,9 – ≤12,1 mmol/L [160≥ – 220≤ mg/dL]. Η γλυκόζη-πλ. νηστείας μπορεί να είναι φυσιολογική.

Διαβήτης εγκυμοσύνης:

Γλυκόζη-πλ. > 10,0 mmol/L [180 mg/dL] (τριχοειδικό) 2 ώρες μετά από τη φόρτιση με γλυκόζη (στη δοκιμασία ανοχής γλυκόζης) από το στόμα.

(Σχετικά με τη δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη διαμέσου εξωτερικού ιατρείου βλέπε το υποκεφάλαιο Υπερβολικό βάρος, Διερεύνηση).

Αιτιολογία

Ταξινόμηση σύμφωνα με τον WHO.

1. Τύπου 1:

Πρωτοπαθής και πλήρης έλλειψη ινσουλίνης (καταστροφή βήτα-κυττάρων) με διατήρηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.

2. Τύπου 2:

Μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη σε συνδυασμό με διαταραχή στη λειτουργία των βήτα κυττάρων (διαταραγμένη παραγωγή και/ή απελευθέρωση).

3. LADA (Latent Autoimmune Diabetes in Adults) αυτοάνοσο νόσημα, που οδηγεί σε έλλειψη ινσουλίνης, όπως στο διαβήτη τύπου 1.

Η εξέλιξη είναι όπως στο διαβήτη τύπου 1, αλλά πιο αργή.

Υπάρχουν αντισώματα έναντι των νησιδιακών κυττάρων. Μπορεί να απαιτείται θεραπεία με ινσουλίνη.

4. Άλλοι ειδικοί τύποι:

Νοσήματα παγκρέατος (παγκρεατίτιδα, τραυματισμοί, λοιμώξεις, χειρουργικές επεμβάσεις, καρκίνος, κυστική ίνωση, αιμοχρωμάτωση κ.ά.), ορμονικές διαταραχές (υπερθυρεοειδισμός, μεγαλακρία, σύνδρομο Cushing, σύνδρομο PCO [σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών]).

Φάρμακα ή άλλες χημικές ουσίες (στεροειδή, νευροληπτικά, άλφα-ιντερφερόνη, κυκλοσπορίνη Α).

MODY (maturity onset diabetes of the young, γενετική μετάλλαξη αυτοσωματικού κυρίαρχου τύπου).

5. Διαβήτης της εγκυμοσύνης:

1-2% του συνόλου των κυήσεων. Γλυκόζη-πλάσματος νηστείας ≥ 5,1 mmol/L [92 mg/dL], γλυκόζη-πλάσματος από φλεβικό αίμα ≥ 10,0 mmol/L [180 mg/dL], την ώρα μετά από δοκιμασία ανοχής γλυκόζης από το στόμα ή 8,5 mmol/L [153 mg/dL] μετά από 2 ώρες.

Συμπτώματα

Κόπωση, δίψα, μείωση βάρους (ακούσια), αυξημένη ποσότητα ούρων, θολή όραση, μυϊκές συσπάσεις (κράμπες), ουρική αρθρίτιδα, κνησμός και μυκητίαση γεννητικών οργάνων, ξηρότητα δέρματος και βλεννογόνων, λοιμώδη νοσήματα δέρματος, επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις.

Επίσης μπορεί να πρωτοεμφανιστεί με επιπλοκές:

Έλκος ποδιού, νευροπάθεια, καρδιαγγειακά συμπτώματα, νεφρική ανεπάρκεια, πρωτεϊνουρία.

Διαβήτης τύπου-1:

Συχνά ‘‘νέοι’‘ ασθενείς (<35 ετών), αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες.

Επείγουσα νόσηση, δίψα, μεγάλες ποσότητες ούρων, ακούσια απώλεια βάρους, διαταραχές προσαρμογής (λόγω υψηλής γλυκόζης-πλ). Κίνδυνος για διαβητικό κώμα.

Διαβήτης τύπου-2:

Συχνά ασθενείς ‘‘μεγαλύτερης ηλικίας’‘ (>35 ετών).

Σταδιακή ανάπτυξη, κοιλιακή παχυσαρκία, συχνά ασυμπτωματική, κληρονομικότητα για τον τύπου-2 και/ή καρδιαγγειοπάθεια.

Υψηλές τιμές λιπιδίων αίματος προδιαθέτουν σε διαβήτη τύπου-2.

Διαβήτης σε:

* Παγκρεατικά νοσήματα:

Συμπτώματα χολολιθίασης, εμφάνιση διαρροιών, ενδεχομένως απώλεια βάρους.

Προηγούμενες παγκρεατίτιδες;

* Φάρμακα:

Κάνει ο ασθενής χρήση στεροειδών, νευροληπτικών;

* Υπερθυρεοειδισμός:

Απώλεια βάρους, ταχυκαρδία, αλλαγές στις συνήθειες αφόδευσης, κατάθλιψη.

* Εγκυμοσύνη:

Γόνιμη ηλικία, αμηνόρροια.

Διερεύνηση

Γενική κατάσταση υγείας, καρδιά, πνεύμονες, αρτηριακή πίεση, θυρεοειδής, εξέταση που επικεντρώνεται στα συμπτώματα (π.χ. λοιμώξεις δέρματος, έλκη ποδιών, μυκητιάσεις περιοχής γεννητικών οργάνων).

Βάρος, ύψος και περιφέρεια μέσης.

Εργαστηριακά:

HbA1c, Hb, Na, K, Κρεατινίνη, TSH, ελεύθερη Τ4, στικ ούρων (επιπλέον μικρολευκωματουρία και νιτρώδη), λιπίδια αίματος.

Ενδεχομένως τεστ κύησης (σε γυναίκες γόνιμης ηλικίας), C-πεπτίδιο, anti-GAD, ίσως IA2A, ΗΚΓ, σε περίπτωση που από το ιστορικό προκύπτει καρδιακή νόσος.