Αιτία
Το 90% των εξαρθρημάτων του ώμου είναι πρόσθια (παρεκτόπιση προς τα μπρος-και προς τα κάτω).
Κατά κανόνα τέτοια κάκωση προκύπτει σε πτώση με τεντωμένο το άκρο χέρι.
Η ρήξη του πρόσθιου τμήματος του επιχείλιου χόνδρου (βλάβη Bankart) μπορεί να λειτουργήσει ως αιτία επαναλαμβανόμενων εξαρθρώσεων.
Συμπτώματα
Ισχυρός πόνος.
Ο ασθενής μόλις που καταφέρνει να κινήσει το χέρι, το οποίο έχει υποστεί την κάκωση.
Αντικειμενική εξέταση
Το πάνω άκρο κατά κανόνα σταθεροποιείται στο σώμα και γενικά υποστηρίζεται από το άλλο χέρι.
Συχνά είναι ορατή μία αύλακα κάτω από το ακρώμιο, όπου φυσιολογικά θα έπρεπε να βρίσκεται η κεφαλή του βραχιονίου.
Σε πρόσθιο εξάρθρημα δεν είναι ασυνήθιστη η επίδραση του μασχαλιαίου νεύρου (πάρεση του δελτοειδούς και μείωση της αισθητικότητας πλαγίως του ώμου) – καλή πρόγνωση.
Αν μετά από την ανάταξη διαπιστώνεται επίδραση του βραχιόνιου πλέγματος, συστήνεται επείγουσα εκτίμηση από ορθοπαιδικό – ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης!
Διερεύνηση
Εντοπίστε την κεφαλή.
Προχωρήστε σε ακτινολογικό έλεγχο, πριν επιχειρήσετε την ανάταξη (δεν είναι πάντα απαραίτητος σε επαναλαμβανόμενα εξαρθρήματα).
Κάντε έναν περιφερικό έλεγχο (‘’distal status’’) με εκτίμηση της αιμάτωσης και της νευρικής λειτουργίας πριν από την ανάταξη.
Θεραπεία
Ανάταξη μετά από το ακτινολογικό πόρισμα:
Αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά.
Κατά κανόνα χορηγείται μορφίνη (3 mg ενδοφλέβια, ίσως χρειαστεί να επαναληφτεί), καθώς και διαζεπάμη (5 mg ως ένεση, ενδεχομένως επανάληψη).
Η συγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία προϋποθέτει επαγρύπνηση τουλάχιστον για 1 ώρα μετά από την ανάταξη.
Εναλλακτικά μπορούν να χορηγηθούν 20-30 mL λιδοκαῒνης ενδοαρθρικά έγκαιρα (μέσα σε περίπου 2 ώρες) μετά την εξάρθρωση.
(Προσέξτε ότι η ενδοαρθρική ένεση στην άρθρωση του ώμου είναι τεχνικά δύσκολη – και απαιτεί εξάσκηση/εμπειρία.)
Η ανάταξη πραγματοποιείται με την τοποθέτηση του ασθενή σε πρηνή θέση (μπρούμυτα) με το χέρι του να κρέμεται ευθεία προς τα κάτω.
Εκτελέστε ένα συνεχές τράβηγμα κάθετα προς τα κάτω.
(Ενδεχομένως ένα άλλο άτομο μπορεί να συγκρατεί την πλευρική γωνία της ωμοπλάτης προς την αντίθετη κατεύθυνση και να ασκείται έλξη προς εξωτερική κατεύθυνση προς τη ΣΣ, καθώς και να ασκηθεί μία πίεση προς την κεφαλή της κερκίδας, στην κατεύθυνση της άρθρωσης.)
Εφόσον επιτευχτεί ανάταξη, χρειάζεται προσοχή, όσο αφορά το χέρι, ώστε να σταθεροποιηθεί στις αμέσως επόμενες 1-2 ημέρες, μετά προοδευτική κινητοποίηση.
Τις πρώτες εβδομάδες να αποφεύγεται η ανύψωση βαριών αντικειμένων, όπως και η κίνηση εξωτερικής στροφής κατά την απαγωγή και την περιστροφή.
Παρακολούθηση διαμέσου φυσιοθεραπευτή.
Όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι ο ασθενής, τόσο περισσότερο αναγκαίο είναι το τελευταίο.
Αν μετά από την ανάταξη διαπιστώνεται επίδραση του βραχιόνιου πλέγματος, συστήνεται επείγουσα εκτίμηση από ορθοπαιδικό – ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης!
Σε επαναλαμβανόμενα εξαρθρήματα ‘’καθ’ έξιν’’ η ανάταξη του χεριού μπορεί να γίνει πολλές φορές χωρίς αναλγητικά. Παραπομπή σε ορθοπαιδικό με διαγνωστικό ερώτημα για εγχείρηση σταθεροποίησης.
Αν η προσπάθεια ανάταξης δεν πετύχει, χρειάζεται επείγουσα παραπομπή σε ορθοπαιδικό, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται νάρκωση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα, όταν έχει περάσει καμιά ώρα από τη χρονική στιγμή της εξάρθρωσης και πρόκειται για μυώδη ασθενή.
