Αρχική » Νοσήματα » Ενδοκρινολογικά » Θεραπεία με κορτικοστεροειδή, Αγωγή κορτιζόνης, Θεραπεία με στεροειδή

Θεραπεία με κορτικοστεροειδή, Αγωγή κορτιζόνης, Θεραπεία με στεροειδή

Σύγκριση θεραπευτικών δόσεων ορισμένων φαρμάκων:

Βηταμεθαζόνη:              0,60 mg

Δεξαμεθαζόνη:              0,75 mg

Πρεδνιζολόνη:              5,00 mg

Τριαμσινολόνη:             4,00 mg

Υδροκορτιζόνη:             20,00 mg

 

Ιδιότητες:

Ανοσοκατασταλτικό – αντιαλλεργικό – καταστολή λευκοκυττάρων – διεγερτικό δημιουργίας θρομβοκυττάρων.

 

Μειονεκτήματα:

Κατακράτηση άλατος, αύξηση αρτηριακής πίεσης, αιματώματα, αύξηση της αντίστασης ινσουλίνης.

Εικόνα Cushing με ανακατανομή του λίπους, το οποίο προκαλεί φεγγαροειδές προσωπείο, τράχηλο βούβαλου και παχυσαρκία κορμού με ατροφικές ραβδώσεις, μυϊκή και δερματική ατροφία, οστεοπόρωση.

Έναρξη διαβήτη ή επιδείνωση διαβητικής κατάστασης, καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση, ευφορία, ψύχωση, ενεργοποίηση φυματίωσης, υποκαλιαιμία, διαβρωτική γαστρίτιδα, έλκος στομάχου ή 12δακτύλου – ιδιαίτερα σε συνδυασμό με ΜΣΑΦ.

Θεραπεία στεροειδών από το στόμα μπορεί μετά από 3 μόνο εβδομάδες να προκαλέσει δευτεροπαθή επινεφριδιακή ανεπάρκεια, η οποία έχει περιγραφεί και σε υψηλές δόσεις εισπνεόμενων στεροειδών (όχι μόνο σε παιδιά).

Μεγαλύτερη προσοχή σε κόπωση, ναυτία, αυξημένη τάση για λοιμώξεις και/ή δυσθεράπευτο άσθμα.

Η δράση της κορτιζόνης δεν είναι άμεση, αλλά παρεμποδίζει την επακόλουθη όψιμη αντίδραση (σε ώρες) μετά από την οξεία νόσηση.

Γι’ αυτό δε χρειάζεται να χορηγούνται παρεντερικώς παρά μόνο σε ασθενείς αναίσθητους ή που δεν μπορούν να καταπιούν.

 

Αντενδείξεις (σχετικές):

Εγκυμοσύνη, παιδιά στην ανάπτυξη (τα εισπνεόμενα στεροειδή σε χαμηλές δόσεις δρουν καλά. Δεν επηρεάζουν σχεδόν καθόλου την ανάπτυξη του ύψους), έλκος, φυματίωση.

Προσέξτε σε εμπύρετα νοσήματα.

Τα συμπτώματα μπορεί να καταστέλλονται.

Θεραπεία

Όσα αναφέρονται παρακάτω αφορούν τις θεραπευτικές χρήσεις της βηταμεθαζόνης. Αλλεργίες: Αναφυλακτικό σοκ και πιο σοβαρές αντιδράσεις τύπου-1: Χορήγηση αδρεναλίνης επειγόντως, στη συνέχεια 10-15 δισκία βηταμεθαζόνης, τα οποία διαλύονται σε ένα ποτήρι νερό για κατάποση (στην ανάγκη 4-20 mg ενδοφλεβίως). Μπορεί να ακολουθήσει θεραπευτικό σχήμα χορήγησης δισκίων διάρκειας μερικών ημερών (5-10 δισκία/ημέρα για 3 ημέρες). Δεν απαιτείται σταδιακή μείωση της δόσης. Σε κρίσεις άσθματος χορηγείται συχνά επειγόντως ή σε συνύπαρξη λοίμωξης/ επιδείνωση θεραπευτικό σχήμα διάρκειας 1-2 εβδομάδων. Η κνίδωση ως μεμονωμένο σύμπτωμα δεν αποτελεί σχεδόν καθόλου ένδειξη χορήγησης κορτικοστεροειδών, εκτός από τη χορήγηση μίας υποστηρικτικής δόσης βηταμεθαζόνης, ώστε να μειωθεί το εξάνθημα. Κατά πρώτο λόγο συνταγογραφείται ένα αντιισταμινικό για ορισμένο χρονικό διάστημα.   Ρευματικά νοσήματα με ενεργή φλεγμονώδη διεργασία: Στα παρακάτω το θεραπευτικό σχήμα περιλαμβάνει χορήγηση δισκίων πρεδνιζολόνης. ΡΑ – ΣΕΛ – ψωριασική αρθρίτιδα – σπονδυλαρθρίτιδες κ.ά: Συχνά χορηγούνται αρχικά τα κορτικοστεροειδή, πριν να προλάβουν να δράσουν τα DMARD (Disease Modulating AntiRheumatic Drugs) ή όταν δεν επαρκούν. Τιτλοποίηση της ελάχιστης απαιτούμενης δραστικής δόσης συντήρησης. Ξεκινήστε με 10 mg. Ρευματική πολυμυαλγία (ΡΠΜ): 30 mg x 1 ως αρχική δόση. Βραδεία μείωση δόσης μέχρι κάτω από 10 mg – παρακολούθηση με ΤΚΕ και κλινική εικόνα. Κροταφική αρτηρίτιδα (Temporal Arteritis): 40-60 mg x 1  εξαιτίας κινδύνου απώλειας όρασης. Βραδεία μείωση δόσης κατά 5 mg κάθε 3η εβδομάδα μέχρι τα 10 mg και παρακολούθηση με ΤΚΕ και κλινική εκτίμηση. Στη συνέχεια μείωση κατά 2,5 mg το μήνα (βλέπε παρακάτω μετά από τα φαρμακευτικά σκευάσματα προτεινόμενο σχήμα μείωσης της δοσολογίας πρεδνιζολόνης). Παρακολούθηση της πορείας με ΤΚΕ και κλινική εκτίμηση. Πάντοτε χορήγηση ολόκληρης της δόσης το πρωί, για να μειωθεί η επίδραση στον υποθαλαμικό/ υποφυσιακό/ επινεφριδιακό άξονα. Αν η θεραπεία ξεκινήσει αυτοβούλως, πρέπει να προγραμματιστεί λήψη μέσα σε μία εβδομάδα βιοψίας από την κροταφική αρτηρία. Υποξεία θυρεοειδίτιδα: Βλέπε το υποκεφάλαιο Βρογχοκήλη στο παρόν κεφάλαιο. Σε προγραμματισμένη θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή από το στόμα διάρκειας > 3 μηνών απαιτείται συγχρόνως με την έναρξη της θεραπείας, χορήγηση προφύλαξης (συστήνεται να ξεκινάει όσο το δυνατόν νωρίτερα) κατά της οστεοπόρωσης με διφωσφονικά+ασβέστιο και βιταμίνη-D (βλέπε το υποκεφάλαιο Οστεοπόρωση στο παρόν κεφάλαιο). Θεραπευτική χορήγηση πρεδνιζολόνης διάρκειας > 1 έτους αυξάνει τον κίνδυνο καταρράκτη και γλαυκώματος.   Φαρμακευτική αγωγή Βηταμεθαζόνη. Πρεδνιζολόνη. Προτεινόμενο σχήμα μείωσης της δοσολογίας πρεδνιζολόνης: * Σε δόσεις ≥ 60mg/ημέρα → Μείωση 10mg/ημέρα ανά εβδομ. ή ανά 2η εβδομ. * Σε δόσεις 20-60mg/ημέρα → Μείωση 5mg/ημέρα ανά εβδομ. ή ανά 2η εβδομ. * Σε δόσεις 10-19mg/ημέρα → Μείωση 2,5mg/ ημέρα ανά εβδομ. ή ανά 2η εβδομ. * Σε δόσεις 5-9mg/ημέρα → Μείωση 1,25mg/ημέρα ανά εβδομ. ή ανά 2η εβδομ. * Σε δόσεις ≤ 5mg/ημέρα → Μείωση 0,625mg/ημέρα ανά εβδομ. ή ανά 2η εβδομ.