Κνίδωση
Ορισμός
Οξέως εμφανιζόμενες κνησμώδεις φυσαλίδες στο δέρμα, οι οποίες μπορούν να εμφανιστούν σε δύο λεπτά και να παραμείνουν το μέγιστο 24 ώρες.
Σε οξεία μορφή η ενόχληση υποχωρεί μετά από ώρες μέχρι μερικές εβδομάδες.
Η κνίδωση είναι χρόνια, όταν η ενόχληση διατηρείται περισσότερο από 6 εβδομάδες.
Αιτία
Απελευθέρωση αγγειοδραστικών ουσιών, κυρίως ισταμίνης.
Ιδιαίτερα προσβάλλονται οι ατοπικοί (κυρίως από οξεία κνίδωση).
Μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες:
Σε παιδιά συνήθως εκλύεται λόγω λοίμωξης (ιογενής, στρεπτοκοκκική, αδενικός πυρετός).
Ορισμένες φορές διατροφικές ουσίες, όπως αυγά, καρύδια, ψάρια, γάλα.
Αλλεργία στο κρέας (η οποία με τη σειρά της προκαλείται από τσίμπημα από κρότωνα), με συμπτώματα 2-7 ώρες μετά από τη λήψη της τροφής.
Σε ενήλικες:
Φάρμακα:
Πενικιλίνη, σουλφαμεθοξαζόλη, ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ΜΣΑΦ, κωδεῒνη, καθώς και διάφορα οπιοειδή, αναστολείς-MEA, βιταμίνες-Β, ακτινοσκιερές ουσίες.
Τρόφιμα:
Φράουλες, οστρακοειδή, τόνος, σκουμπρί, μπλε τυρί (όπως το ροκφόρ), καρύδια, μπανάνα, σόγια, αυγό, γάλα, μενθόλη, ακτινίδια, συνδυασμός οστρακοειδών και οίνου.
Αλλεργία στο κρέας (μπορεί να έχει προκληθεί από τσίμπημα τσιμπουριού) με συμπτώματα, που εκδηλώνονται 2-7 ώρες μετά από την κατανάλωση της τροφής.
Πρόσθετα:
Ουσίες αζοχρωμάτων, βενζοϊκά.
Τσίμπημα εντόμου:
Μέλισσα, σφήκα.
Κακοήθεια, κολλαγονώσεις, πολυπαραγοντικές αιτίες (π.χ. στρες, ψύχος, θερμότητα, σωματική κόπωση, πίεση, ηλιακό φως).
Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. αγγειίτιδα). Συχνά σε χρόνια κνίδωση.
Λοιμώξεις:
Ιογενείς (λοίμωξη ανώτερων αναπνευστικών οδών), ιγμορίτιδα, οδοντικές λοιμώξεις, ιογενής ηπατίτιδα, στρεπτοκοκκική λοίμωξη, ωτίτιδα, λοιμώξεις από σκώληκες/μύκητες κ.ά.
Άγνωστης αιτιολογίας αποτελούν περιπτώσεις εκδήλωσης εξανθημάτων σε ενήλικες, στα οποία παρά τη διερεύνηση δεν έχει αποκαλυφθεί η αιτία και περιλαμβάνει τόσο οξεία, όσο και χρόνια κνίδωση.
Συμπτώματα
Συνηθισμένη κνίδωση (ιδιοπαθής):
Ξαφνική εκδήλωση εξανθημάτων + κνησμού.
Συνήθως επηρμένα, κυκλικά εξανθήματα, ερυθρά στο πρώιμο στάδιο, μετά λευκά (όπως φυσαλίδες μετά από τσίμπημα κουνουπιού) με περιβάλλουσα ερυθρότητα οποιασδήποτε έκτασης από χιλιοστά ως 30 εκατοστά.
Τα εξανθήματα εξαφανίζονται σε μερικές ώρες, χωρίς να αφήνουν ίχνη στο δέρμα, μερικές φορές κοιλιαλγία.
Ειδικές μορφές:
Κνίδωση προσπάθειας:
Προσπάθεια σε συνδυασμό με ορισμένα φάρμακα, όπως και με καρύδια, οστρακοειδή, σέληνο, σόγια, σιτάρι.
Αν ο ασθενής δεν καταπονείται, παρουσιάζει ανοχή σε ορισμένες περιπτώσεις στις διατροφικές ουσίες!
Δερμογραφισμός:
Σε ήπιο ξύσιμο του δέρματος εκδηλώνεται μία ερυθρή ή λευκή οιδηματώδης, κνησμώδης γραμμή, η οποία διατηρείται από μισή ως μία ώρα.
Αποφυγή του ξυσίματος και της τριβής του δέρματος, να μη χρησιμοποιούνται εφαρμοστά ρούχα.
Χολινεργική κνίδωση:
Σε αυξημένη θερμοκρασία σώματος, όπως και σε πυρετό, θερμό μπάνιο, στρες.
Συνήθως παραμένει δύο χρόνια και μετά εξαφανίζεται.
Κνίδωση από επαφή:
Αλλεργική αντίδραση:
Λάστιχο καουτσούκ, σίελος ζώων με γούνα, αράπικα φυστίκια.
Μη αλλεργική αντίδραση:
Τσουκνίδες, κανέλα, νικοτινικό οξύ.
Κνίδωση ψύχους:
Ψύχος (<10ο )-/ ανεμώδης καιρός αρκεί.
Ερυθρότητα, οίδημα κυρίως στο πρόσωπο, στα χέρια, δυσθεράπευτη.
Ως πρώτης εκλογής φάρμακο μπορεί να χορηγηθεί δεσλοραταδίνη.
Αποφυγή πόσης παγωμένων, κατανάλωσης παγωτού.
Μπάνιο σε ψυχρό νερό μπορεί να προκαλέσει κνίδωση.
Κνίδωση φωτός:
Κυρίως στις ηλικίες 20-30.
Μετά από δύο λεπτά έκθεση στο ηλιακό φως εμφανίζεται ερυθρό, κνησμώδες δέρμα.
Ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν φωτοευαισθησία.
Μερικές φορές μπορεί να διενεργηθεί δοκιμασία σε UVA/-UVB.
Δυσθεράπευτη.
Μερικές φορές βοηθούν αντιισταμινικά, όπως και αντηλιακά σκευάσματα.
Οίδημα Quincke/ αγγειοοίδημα:
Εκδηλώνεται μεμονωμένο ή συγχρόνως με κνίδωση.
Αποτελείται από ένα βαθύτερο οίδημα κυρίως εκεί, όπου συναντιούνται το δέρμα με τους βλεννογόνους, όπως τα χείλη, οι οφθαλμοί, το πέος.
Αιτίες: Όπως στην κνίδωση, αλλά υπάρχει και μία κληρονομική μορφή, η οποία οφείλεται στη μείωση του αναστολέα-C1 εστεράσης (μπορεί να ληφθεί δείγμα αίματος, διατίθενται ειδικά φάρμακα).
Μερικές φορές εκλύεται από φάρμακα, όπως σκευάσματα – ΑΣΟ ή αναστολέων-ΜΕΑ, ακόμη και μετά από πολυετή θεραπευτική λήψη του σκευάσματος.
Κνίδωση πίεσης:
Κυρίως στα χέρια, τα πέλματα και τους γλουτούς.
Κνίδωση θερμότητας.
Διαφορική διάγνωση
Έκζεμα (είναι παρόμοιο με την κνίδωση ερυθρό και κνησμώδες, αλλά πιο μεγάλης διάρκειας, με απολέπιση και περιλαμβάνει επιπλέον βλατίδες και μικρές φυσαλίδες), πολύμορφο ερύθημα (μετά από λοίμωξη ή φάρμακα, εξέλιξη 1-2 εβδομάδες). Ψώρα (εκδορές!).
Φυτοδερματίτιδα, τοξική δερματίτιδα (φαρμακευτική αντίδραση).
Ερπητοειδής δερματίτιδα (δυσανεξία στη γλουτένη.
Βιοψία!), πεμφιγοειδές (αρχικό στάδιο – σε ηλικιωμένο ασθενή).
Διερεύνηση
Λεπτομερές ιστορικό.
Σε οξεία κνίδωση (μεταξύ άλλων αιτιών φάρμακα, που συνδέονται με τα συμπτώματα, όπως ΑΣΟ, ΜΣΑΦ, αναστολείς-ΜΕΑ).
Ενεργή λοίμωξη (γεννητική, οδοντική);
Σε χρόνια κνίδωση ακόμη και εργαστηριακό- προσυμπτωματικό έλεγχο με Hb, TKE, λευκοκύτταρα, τύπο λευκών, ΑΝΑ, ηπατικό και θυρεοειδικό προφίλ.
Οι διατροφικές ουσίες σπάνια ενοχοποιούνται σε χρόνια κνίδωση.
Ιστορικό/ εξέταση με επικέντρωση σε στρες, λοίμωξη, σκευάσματα-ΑΣΟ, αλκοόλ.
