Οστεοαρθρίτιδα

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο Χονδρομαλάκυνση επιγονατίδας, Οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και αντίστοιχα οζίδια του Heberden στο παρόν κεφάλαιο.

Σύντομη Περίληψη του υποκεφαλαίου:

* Η ηλικία, το γυναικείο φύλο, η κληρονομικότητα αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

Το υπερβολικό βάρος (γόνατο-άρθρωση ισχίου).

* Ανισορροπία μεταξύ της δημιουργίας και του καταβολισμού του χόνδρου.

Φλεγμονή σε όψιμο στάδιο.

* Συχνότερα προσβάλλονται το ισχίο, το γόνατο, η βάση αντίχειρα, τα δάκτυλα, η 1^η ΜΤΦ-άρθρωση, οι ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις.

* Κλινική διάγνωση:

Δυσκαμψία, οίδημα, επώδυνη άρθρωση, μειωμένη κινητικότητα, Δυσχέρεια έναρξης κίνησης (γόνατο, ισχίο, ΣΣ).

Θεραπεία:

* Παρακολούθηση μαθημάτων οστεοαρθρίτιδας για ασθενείς/, φυσιοθεραπεία/ ενδυνάμωση ισχύος-/ κινησιοθεραπεία/ φυσική δραστηριότητα, αποφόρτιση (ραβδί περιπάτου, νάρθηκας, μείωση βάρους;).

* Φάρμακα, όταν χρειάζεται, παρακεταμόλη στη μέγιστη δόση σε χρόνιο πόνο, ίσως προσθήκη ΜΣΑΦ για ‘’διαλείπουσα’’ χορήγηση.

Αν χρειαστεί, σκευάσματα μορφίνης ενδεχομένως ένεση κορτιζόνης + αναλγητικά σε οιδηματώδη άρθρωση.

* Παραπομπή + α/α σε έντονη δυσλειτουργικότητα/νυκτερινό πόνο.

Ορισμός

Η συνηθέστερη αρθροπάθεια:

‘’Φυσιολογική γήρανση άρθρωσης’’, αργόσυρτη προοδευτική κατάσταση με αναγέννηση της άρθρωσης, συμμετοχή του αρθρικού χόνδρου με ατροφία και δημιουργία ρωγμών.

Δεν πρόκειται για νόσο, που προσβάλλει μόνο το χόνδρο, αλλά προσβάλλει ολόκληρη την άρθρωση (μηνίσκους, αρθρική κάψα, μυς, οστά).

Η φλεγμονώδης διαδικασία αποτελεί ένα μικρό τμήμα της εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας στο προχωρημένο της στάδιο.

Βαθμού 1:

Απώλεια της εξωτερικής στοιβάδας του χόνδρου.

Βαθμού 2:

Καταστροφή βαθύτερων στρωμάτων του χόνδρου, χωρίς ωστόσο αποκάλυψη του οστού.

Βαθμού 3:

Ολική απώλεια μίας ή περισσότερων περιοχών του χόνδρου, ακόμη και πάχυνση του οστού και μεταβολή της ανατομίας της άρθρωσης.

Βαθμού 4:

Ολική απώλεια του χόνδρου μεγάλων τμημάτων της άρθρωσης, σκλήρυνση και παραμόρφωσή της.

Διακρίνεται σε πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα με άγνωστη αιτία και αντίστοιχα δευτεροπαθή αρθρίτιδα μετά από π.χ. τραυματισμό ή νόσηση της άρθρωσης.

Αιτία

Ανισορροπία μεταξύ της δημιουργίας και του καταβολισμού του χόνδρου.

Η κληρονομικότητα είναι η πιο σημαντική (εκπροσωπεί το 30-50% του κινδύνου για ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας).

Η ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας κυρίως σε νέα άτομα αποτελεί μεταβολικό νόσημα με καταβολισμό των δισουλφιδικών γεφυρών του χόνδρου,

το υπερβολικό βάρος σώματος (ακόμη και το μέτρια υπερβολικό βάρος < 10 kg εγκυμονεί αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας στο γόνατο και/ή το ισχίο, ο ΔΜΣ > 30 αυξάνει 8 φορές τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας γόνατου),

η ηλικία (όχι τόσο η ίδια η ηλικία, όσο η αύξηση του χρόνου έκθεσης σε καταπόνηση, που οφείλεται στην ηλικία),

το φύλο (συχνότερα γυναίκες),

η καταπόνηση (βαριά εργασία π.χ. σε αγροτικές εργασίες αυξάνει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας της άρθρωσης του ισχίου),

η μυϊκή αδυναμία,

η άθληση σε επαγγελματικό επίπεδο (ποδόσφαιρο, χειροσφαίριση, άλμα σε ύψος, δρομείς μεγάλων αποστάσεων),

κατάσταση μετά από τραυματισμούς (π.χ. τραυματισμός μηνίσκου ή χιαστού συνδέσμου,

ενδοαρθρικά κατάγματα προκαλούν πιο γρήγορη ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας),

η φλεγμονή (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα),

η λοίμωξη (γρήγορη ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας ιδιαίτερα μετά από σηπτική αρθρίτιδα, που δεν αντιμετωπίστηκε θεραπευτικά),

το κάπνισμα αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

Συμπτώματα

Δυσκαμψία, οίδημα, επώδυνη άρθρωση.

Αρθραλγία σε καταπόνηση (κυρίως των γονάτων), άλγος ηρεμίας (κυρίως του ισχίου), ακαμψία, μειωμένη ακτίνα κίνησης, άλγος κίνησης, λανθασμένη στήριξη, οίδημα άρθρωσης, κριγμοί.

Μειωμένη μυϊκή ισχύς, καθώς και μυαλγία γύρω από την άρθρωση.

Η οστεοαρθρίτιδα ισχίου νέων ατόμων συχνά ξεκινάει ως άλγος περιστροφής, κυρίως στη μέγιστη εσωτερική περιστροφή, η οποία μπορεί να υποστεί περιορισμό ακόμη και σε πρώιμο στάδιο.

Η βλάβη εξελίσσεται σε μεγαλύτερο διάστημα με σταδιακή αύξηση και συχνά διακύμανση των συμπτωμάτων.

Προσβάλλονται κυρίως το γόνατο, το ισχίο, η ΣΣ (σπονδύλωση), αργότερα η ποδοκνημική και τα χέρια (αρθρώσεις –ΑΜΦ/-ΕΜΦ, βάση αντίχειρα).

Η νόσος της οστεοαρθρίτιδας αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις μία συστηματική μεταβολική νόσο και παρουσιάζεται σε ηλικιωμένα άτομα, όπως και η Πολυαρθρίτιδα σε πολλές αρθρώσεις με περισσότερα ή λιγότερα συμπτώματα.

Η φυσική απραξία της άρθρωσης μπορεί να συνεπάγεται ένα αυξημένο καρδιακό κίνδυνο.

Διαφορική διάγνωση

(όλες οι ακόλουθες βλάβες ξεκινούν πιο απότομα από ό,τι η οστεοαρθρίτιδα):

Αρθρίτιδα (σηπτική/ άσηπτη αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, ψευδοουρική αρθρίτιδα), κάταγμα, τραυματισμός συνδέσμου, τραυματισμός μηνίσκου.

Αιμοχρωμάτωση (μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη αρθραλγία, κυρίως σε ΜΚΦ-, ΕΦ- και ποδοκνημική άρθρωση, πιο συχνά σε άντρες).

Διερεύνηση

Η διάγνωση είναι κλινική.

Η σχέση ανάμεσα στα συμπτώματα και τα ακτινολογικά ευρήματα είναι ισχνή, όταν πρόκειται για ήπιες/ μέτριες ενοχλήσεις.

Με την ακτινογραφία δεν μπορεί να αποκλειστεί μία αρθροπάθεια, πιθανόν η βλάβη του χόνδρου να έχει ξεκινήσει μέχρι και 10 χρόνια, προτού να γίνουν ορατές οι ακτινολογικές μεταβολές.

Ζητήστε ακτινολογικό έλεγχο σε υποψία άλλης αιτίας της βλάβης ή αν εξετάζετε το ενδεχόμενο εγχείρησης.

Η ακτινογραφία αποκαλύπτει στις τυπικές περιπτώσεις μείωση του αρθρικού διαστήματος, αυξημένη σκλήρυνση, ενδεχομένως κύστεις του οστίτη ιστού και οστεόφυτα.

Ίσως χρειαστεί και αρθροσκόπηση (του γόνατου).

Εργαστηριακός έλεγχος:

Τα αποτελέσματα των εξετάσεων ρουτίνας είναι φυσιολογικά σε οστεοαρθρίτιδα. Ίσως έλεγχος ουρικού οξέος-ορ., CRP και ΤΚΕ (η ταχύτητα καθίζησης συχνά κυμαίνεται γύρω στα 30 mm σε υγιείς ηλικιωμένους, μία ενδεχομένως υψηλή ταχύτητα καθίζησης δε δικαιολογείται από οστεοαρθρίτιδα).

Σε υποψία για μειωμένη νεφρική λειτουργία λαμβάνεται κρεατινίνη-ορ. + eGFR πριν από χορήγηση ΜΣΑΦ/κοξιμπών.