Αρχική » Νοσήματα » Μυοσκελετικά - Ορθοπαιδικά » Οστεοαρθρίτιδα γόνατου

Οστεοαρθρίτιδα γόνατου

ICD-10 : Μ17

Βλέπε και το υποκεφάλαιο Οστεοαρθρίτιδα στο παρόν κεφάλαιο.

 

Πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα

 

Ορισμός

Εκφυλιστικές αρθρικές αλλοιώσεις.

 

Αιτία

Ηλικία και κληρονομικότητα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες, αλλά σε οστεοαρθρίτιδα γόνατου επιπλέον και το υπερβολικό βάρος και προηγούμενες κακώσεις γόνατου, που αυξάνουν τον κίνδυνο μέχρι και 10 φορές προσβολής από οστεοαρθρίτιδα γόνατου.

 

Συμπτώματα

Πρωινή δυσκαμψία (< 30 λεπτών), άλγος καταπόνησης (κυρίως εσωτερικής πλευράς), ίσως οίδημα άρθρωσης σε σχέση με αυξημένη καταπόνηση, αλλά συνηθισμένος είναι ακόμη και ο νυκτερινός πόνος, ιδιαίτερα σε πλάγια θέση, στην οποία οι κόνδυλοι στηρίζουν ο ένας τον άλλο.

Σε επόμενο στάδιο επακολουθεί παραμόρφωση της άρθρωσης με αδυναμία πλήρους κάμψης ή έκτασης, αύξησης του εύρους και ‘’εκτράχυνση’’ της άρθρωσης διαμέσου οστεοφυτικών εναποθέσεων και ενδεχομένως παρέκκλισης σε ραιβότητα ή βλαισότητα.

Μειωμένη ιδιοδεκτικότητα στην προσβλημένη άρθρωση.

 

Αντικειμενική εξέταση

Ίσως χωλότητα, κακή θέση, κυρίως θέση ραιβότητας (‘’κυκλοτερής τάση’’) αρχικά με ελλιπή έκταση, ορισμένες φορές κακή θέση σε βλαισότητα.

Αργότερα ακόμη και η κάμψη είναι ελαττωματική, ευαισθησία στο συγκεκριμένο αρθρικό διάστημα (συχνότερα εσωτερικά), κριγμοί.

Μπορεί να γίνεται αντιληπτό κάποιο διάκενο σε δοκιμασία πλευρικής σταθερότητας.

Συχνότερα στην αρχή πρόκειται για οστεοαρθρίτιδα στην έσω πλευρά.

 

Στην ακτινογραφία αποκαλύπτεται μειωμένο αρθρικό διάστημα, οστεόφυτα, ίσως σχηματισμός κύστεων, σκλήρυνση.

 

Διαφορική διάγνωση

Κάκωση μηνίσκου, χονδρομαλάκυνση, οστεοχονδρίτιδα, οστεονέκρωση, οστεοαρθρίτιδα ισχίου, σπονδύλωση.

 

Διερεύνηση

Κλινική εικόνα, στην οποία συμπεριλαμβάνεται εκτίμηση του τετρακεφάλου (η αδυναμία του τετρακεφάλου σχετίζεται στενά με το άλγος ηρεμίας και το άλγος σε καταπόνηση).

 

Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα.

Ίσως χρειαστεί ακτινογραφία με φόρτιση (κυρίως, αν εξετάζεται το ενδεχόμενο εγχείρησης ή εγείρεται υποψία διαφορετικής αιτιολογίας των ενοχλήσεων), ελλιπής σχέση μεταξύ διάφορων ακτινολογικών ευρημάτων και του βαθμού του πόνου/έκπτωση λειτουργικότητας σε ήπια μέχρι μέτρια οστεοαρθρίτιδα.

 

Με ΜΤ επιτυγχάνεται ασφαλέστερη απάντηση από ό,τι με την α/α, αλλά δεν προσφέρει κάτι (άλλο εκτός ίσως από κάποια χρησιμότητα στη διαφοροδιάγνωση), όταν έχει ήδη διαγνωστεί οστεοαρθρίτιδα.

 

Σε ασαφή διάγνωση ίσως να ενδείκνυται έλεγχος ΤΚΕ, CRP, ουρικού οξέος-ορ. και/ή αρθροσκόπηση.

Σε υποψία μειωμένης νεφρικής λειτουργίας γίνεται έλεγχος κρεατινίνης-ορ, + eGFR πριν από τυχόν έναρξη χορήγησης ΜΣΑΦ/ κοξιμπών.

 

Δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα

 

Αιτία

Συχνά αποτελεί επακόλουθη κατάσταση μετά από διαστρέμματα, κακώσεις συνδέσμων, διαταραχές ανάπτυξης, ενδοαρθρικές κακώσεις (κάκωση μηνίσκου και/ή κακώσεις πρόσθιου χιαστού συνδέσμου αποτελούν συνηθισμένη αιτία), ενδοαρθρικές λοιμώξεις, υπερβολικό βάρος, κάταγμα κοντά στην άρθρωση, ρευματοειδή αρθρίτιδα, εκτομή μηνίσκου.

 

Συμπτώματα και αντικειμενική εξέταση

Βλέπε παραπάνω στην Πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα.

 

Διερεύνηση

Παραπομπή σε ορθοπαιδικό ανάλογα με την ηλικία, βαθμός έκπτωσης λειτουργικότητας και γενικά επίπεδο δραστηριοτήτων.

Να μη διστάζετε να παραπέμπετε σε ορθοπαιδικό, όταν πρόκειται για δευτεροπαθή οστεοαρθρίτιδα λόγω ΡΑ.

 

Θεραπεία

Πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα

Η άσκηση και η μείωση βάρους αποτελούν τη βάση της θεραπείας, μείωση βάρους ακόμη και σε μέτρια υπερβολικό βάρος. Σε ήπιες ως μέτριες ενοχλήσεις συστήνεται παρακολούθηση μαθημάτων (αφορά τη Σουηδία) σχετικά με οστεοαρθρίτιδα, που διοργανώνονται από φυσιοθεραπευτές, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και ασκήσεις τετρακεφάλων (έκκεντρες ασκήσεις, δηλαδή σε καθιστική θέση και με τα πόδια τεντωμένα μπροστά ‘’κρατώντας αντίσταση στο βάρος τμημάτων [= κάτω άκρων/ μηρών] του ίδιου του σώματος’’ με αργό χαμήλωμα στο δάπεδο), οδηγίες για τη σωματική άσκηση, σύσταση  να χρησιμοποιεί μπαστούνι με το αντίθετο χέρι.   Η τακτική άσκηση παίζει καθοριστικό ρόλο, αλλά να προτιμάται οπωσδήποτε με την καθοδήγηση φυσιοθεραπευτή και σε ομάδα.   Παρακολούθηση μαθημάτων (στη Σουηδία) σχετικά με την οστεοαρθρίτιδα σύμφωνα με το πρόγραμμα για καλύτερη διαχείριση ασθενών με τη νόσο της οστεοαρθρίτιδας.   Πολλοί ασθενείς μετά από αυτό δε χρειάζονται εγχείρηση και μειώνουν την κατανάλωση αναλγητικών, αλλά ενημέρωσή τους ότι αρχικά για μερικές εβδομάδες αυξάνεται ο πόνος κατά την άσκηση. Αυτό αντιμετωπίζεται με παρακεταμόλη και/ή ΜΣΑΦ, βελονισμό ή TENS.   Σε πιο έντονους πόνους και οιδηματώδεις αρθρώσεις μπορεί να γίνει δοκιμαστικά ενδοαρθρική ένεση στεροειδούς (π.χ. 2 mL μεθυλπρεδνιζολόνης + 3 mL μεπιβακαῒνης 10 mg/mL). Δεν πρέπει να χορηγείται σε ‘’ξηρή οστεοαρθρίτιδα’’.   Σε αυξημένα συμπτώματα παραπομπή σε ορθοπαιδικό για αρθροσκόπηση (έχει περισσότερο θέση σε οστεοαρθρίτιδα νέου ατόμου, όπως και σε αδαφή διάγνωση) ή ερώτημα για την αναγκαιότητα εγχείρησης, οστεοτομία, ολικό ή μερικό πρόθεμα.   Η διενέργεια αρθροπλαστικής γόνατου είναι πιο δύσκολη σε ελαττωματική έκταση ή θέση ραιβότητας/-βλαισότητας, η οποία δε διορθώνεται. Γι’ αυτό είναι σημαντική η εκτίμηση από ορθοπαιδικό, προτού να προκύψουν τέτοιες λανθασμένες θέσεις.  

Ατομική φροντίδα

Με ασκήσεις ισχύος και συντονισμού επιτυγχάνεται ανακούφιση από τον πόνο και βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθρωσης, φυσική δραστηριότητα τουλάχιστον 30 λεπτά/ ημέρα (περίπατοι, ποδηλασία, βάδισμα με ραβδί, ασκήσεις ισχύος με χρήση του σώματος ως αντίσταση), μείωση βάρους, όταν πρόκειται για υπέρβαρο.  

Δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα

Βλέπε παραπάνω στην Πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα.       Σύλλογοι ασθενών: http://osteocare.gr http://www.srcrete.gr/pdf/SRK_osteoarthritida_16sel_2000tmx.pdf http://www.arthritis.org.gr/   Φαρμακευτική αγωγή   Αναλγητικά Παρακεταμόλη. ΜΣΑΦ: Ιβουπροφαίνη | Ναπροξένη | Κετοπροφαίνη.   Στεροειδές Μεθυλπρεδνιζολόνη | Ακετονίδιο τριαμσινολόνης.