Ουρολοιμώξεις σε παιδιά

ICD-10 : N30

Ορισμός

Εμφάνιση βακτηριδίων στα ούρα, πάνω από 100.000 βακτηρίδια/ mL ενός μόνο είδους, τουλάχιστον σε 2 καλλιέργειες ούρων (από δείγμα που λαμβάνεται στο μέσο της ούρησης).

Όσο πιο μικρή είναι η διάρκεια παραμονής των ούρων στην ουροδόχο κύστη, τόσο μικρότερος είναι ο αριθμός των βακτηριδίων, που ανευρίσκεται στην καλλιέργεια.

Η ανάπτυξη βακτηριδίων από ούρα παρακέντησης κύστης αποτελεί παθολογικό εύρημα.

 

Κατώτερο ουροποιητικό (κυστεουρηθρίτιδα):

Θερμοκρασία < 38,5 βαθμούς, CRP<20, βακτηριουρία.

 

Ανώτερο ουροποιητικό (πυελονεφρίτιδα):

Θερμοκρασία > 38,5 βαθμούς, CRP>20, βακτηριουρία.

 

Συμπτώματα

Βρέφη:

Μακροχρόνιος ίκτερος, ανορεξία, εμετοί, ελλειμματική αύξηση βάρους, γκρίνια, δύσοσμα ούρα σε κυστίτιδα, καθώς και υψηλός πυρετός/ επίδραση στη γενική κατάσταση σε πυελονεφρίτιδα.

Προσοχή, γρήγορα μπορεί να εκδηλωθεί σήψη!

 

Στα βρέφη ο πυρετός μπορεί να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα σε πυελονεφρίτιδα.

 

Παιδιά > 2-3 ετών

σε κυστίτιδα παρουσιάζουν κνησμό στην ούρηση, επιτακτικό αίσθημα ούρησης και αιματουρία, ίσως κοιλιαλγία.

Μερικές φορές οι μόνες εκδηλώσεις είναι ακράτεια/ ενούρηση.

Σε πυελονεφρίτιδα συχνά παρουσιάζουν υψηλό πυρετό/ επίδραση της γενικής κατάστασης, εμετούς, κοιλιαλγίες, ενδεχομένως πόνους στην πλάγια κοιλιακή χώρα.

 

Αντικειμενική εξέταση

Όπως αναφέρεται παραπάνω.

CRP < 20 σε κυστίτιδα,

> 20 σε πυελονεφρίτιδα.

Μερικές φορές ελλειμματική αύξηση βάρους σώματος (σε βρέφη).

 

Διερεύνηση

Γενική κατάσταση;

Ψηλάφηση κοιλίας, ΑΠ, ίσως θετικό σημείο Giordano.

Κάνετε επισκόπηση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων

(ενδεχομένως αποκλίσεις, ερεθισμός βλεννογόνων/ ερυθρότητα) και το κάτω άκρο της σπονδυλικής στήλης

(ίσως διαταραχές της σπονδυλικής στήλης στη μέση γραμμή, ως σημείο κρυφού ελαττώματος του κάτω άκρου της σπονδυλικής στήλης).

 

Ιστορικό ούρησης, δυσκοιλιότητας και λοιμώξεων.

CRP, κρεατινίνη-ορού, καλλιέργεια-ούρων, γενική ούρων:

Παρακέντηση κύστης σε παιδιά < 1 έτους, διαφορετικά έλεγχος δείγματος ούρων από το μέσο της ούρησης, προτιμότερο έλεγχος δύο δειγμάτων ούρων από διαφορετική ούρηση το καθένα.

Δείγμα ούρων από σακουλάκι και πάνες δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για καλλιέργεια.

 

Αν πρόκειται για κοριτσάκι + θετικά νιτρώδη = Κυστίτιδα, αρκεί με ένα δείγμα από το μέσο της ούρησης.

Σε αγοράκι + θετικά νιτρώδη μπορεί να πρόκειται για επιμόλυνση από την ακροποσθία.

 

Σε ουρολοίμωξη τα νιτρώδη μπορεί να ανευρίσκονται αρνητικά ή θετικά.

Σε αιματουρία μπορεί τα νιτρώδη να είναι ψευδώς θετικά.

Τα λευκοκύτταρα-ούρων μπορεί να είναι τόσο θετικά, όσο και αρνητικά, σε ουρολοίμωξη.

Όλα τα παιδιά με πυελονεφρίτιδα πρέπει να παραπέμπονται σε παιδίατρο.

 

Παιδιά κάτω των δύο ετών παραπέμπονται, σε παιδίατρο για έλεγχο, όσο αφορά τυχόν βλάβη των αντανακλαστικών ή διαμαρτία.

 

Παιδιά πάνω των δύο ετών παραπέμπονται όσο αφορά την πρώτη υποτροπιάζουσα κυστίτιδα σε αγόρια, όσο αφορά τα κορίτσια στο 3ο επεισόδιο υποτροπής.

 

Όλα τα παιδιά με πυελονεφρίτιδα παραπέμπονται σε παιδίατρο.

 

Είναι σημαντικό να εξασφαλίσετε ένα όσο πιο καθαρό δείγμα ούρων γίνεται σε καλλιέργεια, για να αποφύγετε άσκοπη και εκτενή επιπλέον διερεύνηση

(υπερηχογράφημα ουροφόρων οδών, σπινθηρογράφημα νεφρών-DMSA, εξέταση νεφρικής λειτουργίας, ίσως ουρηθροκυστεογραφία ούρησης).

 

Πάντα καλλιέργεια ούρων πριν από την έναρξη χορήγησης αντιβιοτικών.

 

Θεραπεία

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ελληνικής εταιρείας λοιμώξεων [1]:   Εμπύρετη ουρολοίμωξη: Νεογνό ή βρέφος < 2 μηνών με εμπύρετο και πιθανή λοίμωξη ουροποιητικού: Αντισηψαιμική αγωγή: Χορήγηση συνδυασμού αμπικιλίνης + αμινογλυκοσίδης μετά από τη συλλογή του δείγματος ούρων για καλλιέργεια.   Βρέφη > 2μηνών και μεγαλύτερα παιδιά: Ανάλογα με την κλινική εικόνα (είδος συμπτωμάτων, βαρύτητα, τυχόν ασθένειες, που συνυπάρχουν/ ενδεχομένως χρόνιες) χορηγείται είτε μετά από εισαγωγή σε νοσοκομείο κεφαλοσπορίνη β’, γ’ γενιάς παρεντερικά με συνέχιση της αντιμικροβιακής θεραπείας p.o. για 7-10 ημέρες (δεν υπάρχει ομοφωνία στη διάρκεια χορήγησης του αντιβιοτικού)   είτε η χορήγηση του αντιβιοτικού ξεκινάει p.o., εφόσον με βάση την κλινική εικόνα και τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου κρίνετε ότι αρκεί η θεραπεία με αντιβιοτικά p.o.   Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ελληνικής εταιρείας λοιμώξεων (2015) κριτήρια, που καθορίζουν την ανάγκη εισγωγής ή όχι σε νοσοκομείο είναι: 1. Η ηλικία του παιδιού. 2. Η τοξικότητα του παιδιού και 3. Η δυνατότητα συμμόρφωσης στη χορηγούμενη αγωγή.   ΠΡΟΣΟΧΗ, αν σε 24-48 ώρες δεν υπάρχει κλινική βελτίωση, τότε πρέπει να γίνει επανεκτίμηση του αντιμικροβιακού σχήματος! Επίσης ίσως χρειαστεί αντικατάσταση του αντιβιοτικού μετά από το αποτέλεσμα της καλλιέργειας.   Η έναρξη της θεραπείας κατά της πυελονεφρίτιδας σε παιδιά < 2 ετών πρέπει να ξεκινάει μέσα σε νοσοκομείο, αφού έχει γίνει η εισαγωγή τους.   Σε όλες τις ουρολοιμώξεις πρέπει να γίνεται διερεύνηση, συμπεριλαμβανομένης καλλιέργειας ούρων μετά από την ολοκλήρωση της θεραπείας. Στις πυελονεφρίτιδες γίνεται έλεγχος μετά από 1-2 ημέρες από την έναρξη της θεραπείας.   Φαρμακευτική αγωγή   Αμικιλίνη+Αμινογλυκοσίδη. Κεφαλοσπορίνες β΄ γενιάς Κεφαλοσπορίνες γ΄ γενιάς.   [1] Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και τη Θεραπεία των Λοιμώξεων, Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, Αθήνα 2015. http://www.loimoxeis.gr/