Πόνος άκρου ποδιού
Εδώ παρουσιάζονται επιλεγμένες συνηθισμένες ενοχλήσεις του άκρου ποδιού με σημείο αναφοράς την εντόπιση του πόνου.
Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο αστράγαλος του ποδοσφαιριστή, καθώς και διάστρεμμα ποδοκνημικής.
Με το ιστορικό + την αντικειμενική εξέταση άκρου ποδιού (με ή χωρίς φόρτιση) μπαίνει συχνότερα η διάγνωση.
Πόνοι στην εσωτερική επιφάνεια του πρόσθιου τμήματος του άκρου ποδιού.
Ανάγγειος νέκρωση:
Αιτία:
Κατάσταση, που μπορεί να προκύψει μετά από κάταγμα.
Συχνότερα αφορά τις κεφαλές των ΜΤΦ-αρθρώσεων ΙΙ και ΙΙΙ, ευαισθησία και ακαμψία στην άρθρωση.
Διερεύνηση:
Ακτινογραφία.
Θεραπεία:
Κατά πρώτο λόγο συντηρητική θεραπεία.
Τα συμπτώματα συνήθως μετέπειτα υποχωρούν.
Παρεκτόπιση/ διόγκωση σε ενδοφαλαγγική άρθρωση:
Οστεοαρθρίτιδα, ακτινογραφία, εγχείρηση.
Δύσκαμπτο μεγάλο δάκτυλο:
Αιτία:
Οστεοαρθρίτιδα στην 1η ΜΤΦ-άρθρωση.
Συμπτώματα:
Πόνος, ακαμψία, οιδηματώδης πρώτη άρθρωση μεγάλου δακτύλου, περιορισμός κινητικότητας, οστεόφυτα, συχνά ραχιαία, πόνοι στο τέλος του βήματος, φόρτιση στην εξωτερική επιφάνεια του ποδιού.
Συχνά ο ασθενής κάνει σύντομα βήματα.
Διερεύνηση:
Ακτινογραφία.
Θεραπεία:
Σταθερά παπούτσια, ενδεχομένως με κύλινδρο στη σόλα.
Ίσως χρειαστεί ένεση κορτιζόνης στην άρθρωση.
Εγχείρηση συνιστάται σε επιμονή των συμπτωμάτων παρά τα άνετα παπούτσια.
Βλέπε το υποκεφάλαιο Δύσκαμπτο μεγάλο δάκτυλο.
Βλαισό μεγάλο δάκτυλο:
Συμπτώματα:
‘’Κότσι’’ και πόνος στην πρώτη άρθρωση του μεγάλου δακτύλου (= γνήσιος πρηνισμός της κεφαλής του μεταταρσίου).
Μερικές φορές μουδιάσματα, παρέκκλιση μεγάλου δακτύλου προς τα έξω. Εξετάστε με την ασθενή σε καθιστή θέση.
Μερικές φορές θυλακίτιδα στην άρθρωση, πίεση στα άλλα δάκτυλα και πληγή.
Διατηρείται καλή κινητικότητα της άρθρωσης.
Διαφορική διάγνωση:
Οστεοαρθρίτιδα της ΜΤΦ-άρθρωσης (η κινητικότητά της είναι περιορισμένη), γάγγλιο.
Διερεύνηση:
Ακτινογραφία με φόρτιση.
Θεραπεία:
Ευρύχωρα παπούτσια, εγχείρηση, όταν οι ενοχλήσεις επιμένουν παρά τη χρήση κατάλληλων παπουτσιών.
Όταν πρόκειται για εσωτερική διόρθωση, δε χρειάζεται γύψος μετεγχειρητικά.
Το οίδημα μπορεί να διαρκέσει μέχρι και ένα χρόνο μετά την εγχείρηση.
Βλέπε το υποκεφάλαιο Βλαισό μεγάλο δάκτυλο.
Σφυρόμορφο δάκτυλο ποδιού:
Συχνότερα αφορά το 2ο δάκτυλο.
Συμμετέχει η ΜΤΦ και η ΕΦ-άρθρωση.
Πόνος στις αρθρώσεις και μερικές φορές στην κορυφή του δακτύλου.
Ίσως πληγή ή κάλος ραχιαία στην ΕΦ-άρθρωση.
Κατά πρώτο λόγο ευρύχωρα παπούτσια.
Εγχείρηση σε επιμονή των ενοχλήσεων παρά τα κατάλληλα παπούτσια.
Βλέπε το υποκεφάλαιο Σφυρόμορφο δάκτυλο.
Ασταθής ΜΤΦ-άρθρωση:
Αιτία:
Οι πελματιαίες δομές διογκώνονται ως επακόλουθο της υπερκαταπόνησης, π.χ. από τραυματισμό, αθλήματα, ψηλά τακούνια.
Συμπτώματα:
Πόνος και ευαισθησία στην άρθρωση, χωρίς παραμόρφωση.
Ίσως δευτεροπαθής λόγω σφυρόμορφου δακτύλου.
Πόνος σε δοκιμασία σταθεροποίησης της άρθρωσης.
Θεραπεία:
Περίδεση της άρθρωσης για 6 μήνες, ώστε ν’ αποφεύγεται η ραχιαία κάμψη.
Σησαμοειδές οστό:
Πόνος κάτω από το μεγάλο δάκτυλο, κάτω από την άρθρωση.
Πόνοι εξωτερικά στο πρόσθιο τμήμα του άκρου ποδιού.
Ανάγγειος νέκρωση μεταταρσίων Ι, ΙΙ ή ΙΙΙ.
Πόνοι με προέλευση από τα μετατάρσια:
Η κεφαλή του μεταταρσίου παίρνει θέση πρηνισμού και πλησιάζει πολύ στο πέλμα.
Ως επακόλουθο δημιουργείται τοπική υπερφόρτιση.
Η χαλάρωση με ειδικά προσαρμοσμένους ορθοπαιδικούς πάτους. Ίσως χρειαστεί εγχείρηση.
Νευρίνωμα Morton:
Αιτία:
Νευρικό (καλόηθες) ογκίδιο, συχνότερα ανάμεσα στα μετατάρσια ΙΙΙ και IV.
Συχνά υπερφόρτιση του πρόσθιου τμήματος του ποδιού.
Συμπτώματα:
Καύσος/ αίσθημα καυσαλγίας στο πρόσθιο τμήμα του ποδιού, με αντανάκλαση ορισμένες φορές τόσο σε κοντινή, όσο και μακρινή απόσταση.
Πόνος στην ψηλάφηση του νευρικού ογκιδίου.
Διαφορική διάγνωση:
Κάταγμα στρες, αρθρίτιδα ΜΤΦ-άρθρωσης, εξάρθρημα ΜΤΦ-άρθρωσης.
Θεραπεία:
Πρόσθιο ορθωτικό πέλμα (διαμέσου τεχνικού ορθοπαιδικού τμήματος, το 50% θεραπεύεται).
Ίσως ένεση κορτιζόνης.
Εγχείρηση σε ανθεκτικές περιπτώσεις.
Βλέπε το υποκεφάλαιο μεταταρσαλγία Morton.
Ρευματοειδές άκρο πόδι:
Υπεξάρθρημα κεφαλής μεταταρσίου.
Λεπτή προστατευτική περιοχή κάτω από την κεφαλή του συγκεκριμένου μεταταρσίου.
Ισχυρός πόνος σε καταπόνηση, μαξιλαράκια άκρου ποδιού, ίσως εγχείρηση, με την οποία επιτυγχάνεται ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Όζος του ράφτη:
Βλαισός δάκτυλος στην εξωτερική επιφάνεια του άκρου ποδιού.
Προσβάλλει νέα άτομα.
Συμπτώματα, όπως σε βλαισό δάκτυλο.
Ευρύχωρα παπούτσια.
Γίνεται εγχείρηση με επιτυχία.
Τεταμένος γαστροκνήμιος μυς:
Το άκρο πόδι παραμένει σε θέση ιπποποδίας και η φόρτιση επιβαρύνει το πρόσθιο-άκρο πόδι.
Φυσιολογικά το άκρο πόδι με τεντωμένο το γόνατο μπορεί να εκτελέσει ραχιαία κάμψη 10 μοιρών.
Κάταγμα στρες:
Βλάβη, που όταν είναι πρόσφατη, μπορεί να διαφύγει με α/α.
Σε κλινική υποψία επανάληψη της ακτινογραφίας και αν κριθεί απαραίτητο, ΑΤ.
Λεπτό κύρτωμα φτέρνας:
Ορθοπαιδικό ένθεμα για χαλάρωση.
Σταθερό πέλμα παπουτσιού.
Πόνοι στο μέσο τμήμα του άκρου ποδιού:
Υψηλή ποδική καμάρα/ παραμορφωτική κοιλοποδία άκρου ποδιού:
Συμπτώματα:
Πόνος στη ραχιαία επιφάνεια του άκρου ποδιού + σφυροδακτυλία ποδιού + κάλος κάτω από τη φτέρνα, καθώς και κάτω από τις ΜΤΦ-αρθρώσεις + συχνά διαστρέμματα ποδοκνημικής.
Η επισκόπηση της φτέρνας γίνεται από μπροστά.
Θεραπεία:
Νάρθηκας, σταθεροποίηση της ποδοκνημικής, ορθοπαιδικά ενθέματα για χαλάρωση, εγχείρηση σε επίμονες περιπτώσεις.
Πλατυποδία:
Αιτία:
Ανεπάρκεια οπίσθιου κνημιαίου.
Συμπτώματα:
Πόνος στην εσωτερική επιφάνεια του άκρου ποδιού με σταδιακή επέκταση και στην εξωτερική.
Σε επισκόπηση από πίσω διαπιστώνονται ‘’πολλά δάκτυλα’’ στην προσβλημένη πλευρά, εξωτερίκευση του πρόσθιου τμήματος του ποδιού, πλάτυσμα άκρου ποδιού, βλαισότητα πίσω τμήματος άκρου ποδιού, η φτέρνα δείχνει προς τα έξω.
‘’Μαξιλαροειδές’’ οίδημα και ψηλαφητική ευαισθησία στο έσω σφυρό (υμενίτιδα στο τενόντιο έλυτρο).
Θεραπεία:
Εσωτερικά ορθοπαιδικό ένθεμα με ισχυρή υποστήριξη + νάρθηκας ποδοκνημικής + ειδική φυσιοθεραπεία.
Η θεραπεία διάρκειας 1 έτους είναι αποτελεσματική.
Ίσως χρειαστεί εγχείρηση.
Βλέπε το υποκεφάλαιο Ανεπάρκεια οπίσθιου κνημιαίου.
Πελματιαία ινωμάτωση:
(= αντιστοιχεί στη σύσπαση Dupuytren).
Αιτία:
Ινωμάτωση της πελματιαίας απονεύρωσης. Ανοσολογικοί μηχανισμοί, γενετικοί.
Διερεύνηση:
Υπέρηχος ή ΜΤ.
Συμπτώματα:
‘’Εξογκώματα’’ στην πελματιαία επιφάνεια, πόνος σε καταπόνηση.
Θεραπεία:
Ορθοπαιδικό ένθεμα με εσοχή για το ίνωμα/τα ινώματα.
Σπάνια χρειάζεται ορθοπαιδική παρέμβαση σε τάση υποτροπής.
Ρήξη περονιαίου τένοντα:
Αιτία:
Ρήξη ως επακόλουθο διαστρέμματος ποδοκνημικής.
Συμπτώματα:
Απουσία βελτίωσης 1-2 μήνες μετά από διάστρεμμα ποδοκνημικής, ευαισθησία μπροστά από και κάτω από το έξω σφυρό, υμενίτιδα και οίδημα τοπικά.
Θεραπεία:
Εγχείρηση.
Η συντηρητική θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα.
Οστεοαρθρίτιδα ταρσού:
Αιτία:
Εκφυλιστική ή μετατραυματική.
Συμπτώματα:
Οίδημα, τοπικός πόνος, δυσκαμψία, ίσως οστεόφυτα στις ΜΤΦ-αρθρώσεις, ενδεχομένως παγίδευση με παραισθησίες και μουδιάσματα στα δάκτυλα του ποδιού.
Θεραπεία:
Ορθοπαιδικό ένθεμα για σταθεροποίηση, ώστε οι αρθρώσεις να μην κινούνται, σταθερή σόλα με κύλινδρο διαμέσου τεχνικού ορθοπαιδικών ειδών, ίσως ΜΣΑΦ, ίσως ένεση κορτιζόνης τοπικά.
Χρειάζεται να γίνεται με ακτινολογική υποβοήθηση, ενδεχομένως εγχείρηση, επέμβαση σταθεροποίησης.
Ρήξη πρόσθιου κνημιαίου τένοντα: Αιτία: Τραυματισμός, εκφύλιση.
Συμπτώματα: ‘’βάδισμα σαν πλατσούρισμα σε νερό’’, ίσως γαμψοδακτυλία ή σφυροδακτυλία, χωρίς ‘’κρέμασμα’’ του ποδιού, γιατί άλλες δομές παρέχουν σταθεροποίηση.
Διερεύνηση: Κλινική, υπέρηχος ή ΜΤ.
Θεραπεία: Συνήθως καμία, αλλά σε συνηθισμένες καταστάσεις επιτυγχάνεται ωστόσο καλό αποτέλεσμα.
Πόνοι φτέρνας:
Ρήξη Αχιλλείου (ολική):
Αιτία:
Αθλούμενοι.
Ένεση κορτιζόνης στον/ κοντά στον τένοντα.
Συμπτώματα:
Η ολική ρήξη συχνά περιγράφεται ως επώδυνος σαφής οξύς ήχος ή κρότος, που σχετίζεται με το έλλειμμα, το οποίο κατά κανόνα δημιουργείται χωρίς καμία προειδοποιητική αίσθηση, αδυναμία φυσιολογικής βάδισης, έντονη απώλεια ισχύος σε ραχιαία κάμψη του άκρου ποδιού, εντούτοις διατηρείται η ικανότητα πελματιαίας κάμψης λόγω των βοηθητικών δομών, μειωμένη ικανότητα στήριξης στα δάκτυλα των ποδιών.
Σε επισκόπηση από πίσω διαπιστώνεται πέλμα, ‘’που γέρνει προς τα κάτω’’ στο προσβλημένο πόδι.
Διερεύνηση:
Κλινική διάγνωση, ίσως χρειαστεί υπέρηχος ή ΜΤ.
Θεραπεία:
Συχνά γύψος σε ασθενείς > 65 ετών.
Σε νεότερους ασθενείς με υψηλές απαιτήσεις στη λειτουργία του άκρου ποδιού (αθλητές για παράδειγμα) χρειάζεται εγχείρηση.
Εγχείρηση συστήνεται ακόμη και αν έχουν περάσει μερικά 24ωρα.
Η μέθοδος θεραπείας ποικίλλει ανάλογα με την κλινική.
Παραπομπή σε ΤΕΠ ορθοπαιδικής σε οξεία ρήξη.
Βλέπε το υποκεφάλαιο ρήξη Αχιλλείου.
Τενοντίτιδα Αχιλλείου:
Αιτία:
Μερική ρήξη εξαιτίας υπερκαταπόνησης ή ηλικιακής εκφύλισης.
Συμπτώματα:
Πόνοι στην έναρξη της βάδισης, πρωινή δυσκαμψία, οίδημα, ευαισθησία στον τένοντα, σκληρή αντίσταση του τένοντα, ίσως θυλακίτιδα, είτε πάνω στον τένοντα (στο δέρμα) είτε κάτω από τον τένοντα (στη φτέρνα).
Διερεύνηση:
Κυρίως κλινική.
Ίσως υπερηχογράφημα ή ΜΤ.
Θεραπεία:
Αποφόρτιση, ψηλό τακούνι, ειδική άσκηση των μυών της γαστροκνημίας διαμέσου φυσιοθεραπευτή, σκληρυντικές ενέσεις διαμέσου ορθοπαιδικού, σπάνια εγχείρηση.
Βλέπε το υποκεφάλαιο τενοντίτιδα Αχιλλείου.
Πελματιαία απονευρωσίτιδα/ οστική άκανθα φτέρνας:
Αιτία:
Υπερκαταπόνηση, ηλικιακή εκφύλιση με μερικό έλλειμμα του τένοντα, υποκείμενη φλεγμονώδης συστηματική νόσος.
Συμπτώματα:
Πόνοι σε κόπωση και κυρίως σε ραχιαία έκταση.
Ακτινολογικά ευρήματα της μορφής της οστικής άκανθας φτέρνας δε σχετίζονται κλινικά, αφού διαπιστώνονται ακόμη και σε ασυμπτωματικά άτομα.
Θεραπεία:
Τα συμπτώματα υποχωρούν μόνα τους σε 2-3 χρόνια χωρίς μέτρα.
Αποτελεσματική θεραπεία είναι η περίδεση με επίδεσμο της ποδικής καμάρας για 6 εβδομάδες με αλλαγή του επιδέσμου κάθε εβδομάδα (από φυσιοθεραπευτή).
Στη συνέχεια χρήση κατάλληλων ανατομικών πάτων παπουτσιών.
Στην πράξη καμία εγχείρηση ούτε ενέσεις κορτιζόνης.
Βλέπε το υποκεφάλαιο πελματιαία απονευρωσίτιδα, οστική άκανθα φτέρνας.
Σύνδρομο ταρσιαίου σωλήνα:
Αιτία:
Περίσφιγξη του κνημιαίου νεύρου εσωτερικά στην ποδοκνημική άρθρωση.
Συμπτώματα:
Πτώση αισθητικότητας πέλματος, θετική δοκιμασία Tinell, σπάνια νόσος.
Θεραπεία:
Παραπομπή σε ορθοπαιδικό με ερωτηματικό για την ανάγκη εγχείρησης.
