Αρχική » Νοσήματα » Αιματολογικά » Σιδηροπενική αναιμία

Σιδηροπενική αναιμία

ICD-10 : D50.9

Ορισμός

Μικροκυτταρική, υπόχρωμη εικόνα του αίματος.

Αιμικός σίδηρος = Δισθενής.

Μη αιμικός σίδηρος = Τρισθενής.

Η απορρόφηση του δισθενή σιδήρου από τον οργανισμό είναι πιο εύκολη από εκείνη του τρισθενή.

 

Αιτίες

Αιμορραγία από το ΓΕ/κό, ουροποιητικό, μηνορραγία, αιμοδοσία, νόσος Osler, εγκυμοσύνη, μειωμένη απορρόφηση σιδήρου (π.χ. σε κοιλιοκάκη), δίαιτα φτωχή σε σίδηρο (χορτοφάγοι), μερική γαστρεκτομή, ατροφική γαστρίτιδα, χρόνια αιμόλυση.

 

Συμπτώματα

Πίκα, γλωσσίτιδα, γωνιακή χειλίτιδα, ωχρότητα χειλιών και ωχρότητα βλεννογόνων γενικά, αλλοιώσεις νυχιών, τριχόπτωση.

Κόπωση, ταχυκαρδία, δύσπνοια, ίλιγγος, κεφαλαλγία, μυϊκή αδυναμία, αϋπνία.

Αυξημένη διάθεση για προσβολή από λοιμώξεις.

Μέλαινα, επίμονη δυσθεράπευτη δυσκοιλιότητα ή διάρροια, μηνορραγία. Δυσανεξία στο κρύο.

 

Διάγνωση

Ιστορικό και κλινική εικόνα, τα οποία συμπληρώνουν οι εργαστηριακές εξετάσεις, από τις οποίες MCV <80 fL, MCH <27 pg/ερυθρό, χαμηλός (<9μmol/L) Fe-ορ, υψηλή τρανσφερρίνη (>3,26 g/L), πηλίκο Fe-ορ./TIBC-ορ. <15%.

Φυσιολογικό πηλίκο στην πράξη αποκλείει την έλλειψη σιδήρου.

Χαμηλή φερριτίνη-ορ. και φυσιολογική/ χαμηλή τιμή δικτυοερυθροκυττάρων (< 20 x109/L), συχνά υποδηλώνουν θρομβοκυττάρωση.

 

Διαφορική διάγνωση

Θαλασσαιμία (MCV<80 fL και υψηλή τιμή θρομβοκυττάρων 100×109/L). Εκδήλωση αναιμίας, δευτεροπαθώς στη φλεγμονή ή τη λοίμωξη (χαμηλές τιμές τόσο του Fe-ορού, όσο και της τρανσφερρίνης-ορού).

 

Διερεύνηση

Hb, MCV, MCH, Fe-ορού, τρανσφερρίνη ορού, ΤΚΕ, CRP, λευκοκύτταρα, αιμοπετάλια, κρεατινίνη-ορού, Hb (Mayer) κοπράνων x 3-6.

Η διερεύνηση κατευθύνεται από την υποτιθέμενη αιτία. Η διάγνωση της θαλασσαιμίας μπαίνει διαμέσου της ηλεκτροφόρησης-Hb.

Θεραπεία

Σε σιδηροπενική αναιμία δεν αρκεί μόνο η καθιέρωση νέων διατροφικών συνηθειών ή η πρόσληψη συμπληρωμάτων σιδήρου. Συχνότερα απαιτείται θεραπεία από το στόμα για διάρκεια 2 -3 μηνών, π.χ. 100mg, θειικού (δισθενή) σιδήρου, 2-3 φορές ημερησίως. Η δόση λαμβάνεται με το φαγητό, για να μειωθεί ο πιθανός κίνδυνος παρενεργειών. Επίσης μπορείτε να χορηγήστε τρισθενή σίδηρο. Συνήθως η τιμή της Hb, αυξάνεται κατά 5-7 g/L [0,5-0,7 g/dL] την εβδομάδα. Έλεγχος-Hb τη 2η και 4η εβδομάδα μετά από την έναρξη λήψης της θεραπευτικής αγωγής. Αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο παρουσιάζουν συνήθως οι γυναίκες, που θηλάζουν και οι έγκυες. Σ’ αυτές συστήνεται να εξετάζετε το ενδεχόμενο χορήγησης συμπληρωμάτων σιδήρου. Η θεραπεία πρέπει να συνεχίζεται περίπου ένα μήνα μετά από την ομαλοποίηση της τιμής-Hb. Σε ενοχλητικές παρενέργειες η θεραπεία διακόπτεται για μερικές ημέρες και στη συνέχεια ξεκινάει πάλι με μειωμένη δόση ή με χορήγηση άλλου σκευάσματος-Fe. Όταν δεν επιτυγχάνεται η αναμενόμενη αύξηση της Hb η αιτία μπορεί να είναι ελλιπής συμμόρφωση, λανθασμένη διάγνωση, συνεχιζόμενη μεγάλη απώλεια σιδήρου, δυσαπορρόφηση (π.χ. σε κοιλιοκάκη).   Σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει θέση η ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου με τη συνιστώμενη δοσολογία του ΕΟΦ (στη Σουηδία αντίστοιχα: FASS). Η συγκεκριμένη μορφή θεραπείας χορηγείται, αφού πρώτα έχετε συμβουλευτεί αιματολόγο. Σε έγχυση σιδήρου απαιτείται εγρήγορση και επιφυλακή για αντιμετώπιση τυχόν αναφυλακτικής αντίδρασης, η οποία είναι ασυνήθιστη, αλλά επικίνδυνη. Κατά την έγχυση χρειάζεται άτομο, που θα προσέχει τον ασθενή. Ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται πριν από την έγχυση, ώστε να μπορεί να ειδοποιήσει πιο γρήγορα σε τυχόν εκδήλωση ναυτίας, ψύχους, κνησμού, εξανθημάτων κ.ά. Ο κίνδυνος μπορεί να εκδηλωθεί ακόμη, και όταν έχουν προηγηθεί πολλές προηγούμενες εγχύσεις χωρίς προβλήματα. Πάντα χρειάζεται παραμονή του ασθενή 30 λεπτά μετά από ενδοφλέβια έγχυση σιδήρου. ΠΡΟΣΟΧΗ, στην αλληλεπίδραση σιδήρου με τη λεβοθυροξίνη! Η δράση της λεβοθυροξίνης μπορεί να μειωθεί σε ταυτόχρονη πρόσληψη συμπληρωμάτων σιδήρου.  

Ατομική φροντίδα

Επίδραση τροφίμων στην πρόσληψη σιδήρου: Η πρόσληψη σιδήρου από τον οργανισμό ευνοείται / ενισχύεται από τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C, όπως φρούτα (π.χ. ακτινίδια, εσπεριδοειδή) και λαχανικά. Αντίθετα η πρόσληψη του σιδήρου από τον οργανισμό μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από ορισμένες ουσίες, που περιέχονται σε διάφορα άλλα τρόφιμα. Ενδεικτικά αναφέρονται τα προϊόντα ολικής άλεσης, το τσάι, ο καφές, το κρασί, τα προϊόντα σόγιας και το αυγό. Όταν χορηγούνται συμπληρώματα σιδήρου, συστήνεται να μη λαμβάνονται συγχρόνως με την κατανάλωση των παραπάνω τροφών, αλλά να υπάρχει διαφορά κάποιων ωρών. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο: Αυγά, οστρακόδερμα, συκώτι (και γενικά κρέας). Όσο αφορά φυτικές τροφές (για χορτοφάγους): Αποξηραμένα φρούτα, καρύδια, κάσιους, μπρόκολο, προϊόντα ολικής άλεσης, ρεβύθια, σόγια, σουσάμι, σπανάκι, φακές, φασόλια.  

Εμβάθυνση

Χορηγούμε 2σθενή ή 3σθενή σίδηρο; [www.pfy.gr]   Φαρμακευτική αγωγή Σκευάσματα σιδήρου για θεραπεία από το στόμα: Δισθενής σίδηρος | Θειικός γλυκονικός σίδηρος. Σκευάσματα σιδήρου για παρεντερική θεραπεία: Τρισθενής σίδηρος.  

Σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία

Σε περίπτωση, που παρατηρηθούν παρενέργειες από τα δισκία δισθενούς σιδήρου, εναλλακτική λύση αποτελούν τα δισκία σκευασμάτων αιμικού σιδήρου. (Dr Mikael Sahlquist, Uddevalla).