Σπονδυλαθρίτιδα, Αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, ΣπΑ

Βλέπε επίσης το υποκεφάλαιο Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (ή Νόσος Bechterew) στο παρόν κεφάλαιο.

Ορισμός

Συνοπτική ονομασία φλεγμονωδών αρθρικών νοσημάτων, που προσβάλλουν τη ΣΣ.

Συχνά προσβάλλουν επίσης και το θώρακα, τις ιερολαγόνιες-αρθρώσεις (ΙΛ-αρθρώσεις), τις περιφερικές αρθρώσεις.

Αιτίες

Πυελοσπονδυλίτιδα/ νόσος Bechterew, ψωριασική αρθρίτιδα, αντιδραστική αρθρίτιδα/νόσος Reiter μετά από λοιμώδες νόσημα, όπως υερσίνια, σαλμονέλα, σιγκέλα, χλαμύδια, καμπυλοβακτηρίδιο, γονόρροια.

Αντίδραση σε φλεγμονώδες εντερικό νόσημα, όπως ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn.

Συμπτώματα

Υποψία σπονδυλαρθρίτιδας σε νέο άτομο (< 40 ετών), στο οποίο έχει παρουσιαστεί πόνος στο χαμηλό τμήμα της ΣΣ > 3 μήνες και που δε βελτιώνεται με τη δραστηριότητα.

Δυσκαμψία της ΣΣ, κυρίως πρωινή δυσκαμψία

(μειωμένη πλευρική κινητικότητα στη μεταβατική περιοχή από τη ΘΜΣΣ στην ΟΜΣΣ αποτελεί πρώιμο σημείο, ακόμη και η μειωμένη ικανότητα κάμψης της ΟΜΣΣ προς τα μπρος),

νυκτερινός πόνος στη ΣΣ και/ή την πύελο.

Συχνά ξυπνάει εξαιτίας του πόνου, ενοχλήσεις ΣΣ, που έχουν αυξηθεί αργά στη διάρκεια του χρόνου, οι οποίες συνήθως ανακουφίζονται με τη φυσική δραστηριότητα.

Αντανακλαστικός πόνος με εναλλαγή του στην περιοχή των γλουτών,

ενθεσοπάθειες (κυρίως πελματιαία απονευρωσίτιδα και του Αχίλλειου τένοντα)

τυπικές για σπονδυλαρθρίτιδα, όπως και η δακτυλίτιδα (δάκτυλο με ομοιόμορφο οίδημα, ‘’δάκτυλο χεριού σαν λουκάνικο’’ ή ‘’δάκτυλο ποδιού σαν λουκάνικό’’),

αρθρίτιδες γύρω από το στέρνο (στερνοκλειδικές αρθρώσεις ανάμεσα στη λαβή και το σώμα του στέρνου, στερνοπλευρικές),

ιερολαγονίτιδα, περιφερικές αρθρίτιδες.

Στις παρακάτω καταστάσεις εκδηλώνονται συμπτώματα, όπως σε σπονδυλαρθρίτιδα, σύμφωνα με τα παραπάνω, καθώς επίσης και:

Νόσος Reiter:

Επιπεφυκίτιδα + ουρηθρίτιδα και συχνά έλκη βλεννογόνων στόματος/ γεννητικών οργάνων.

Ιστορικό γαστρεντερικών ή ουρογεννητικών λοιμώξεων μερικές εβδομάδες πριν από τα συμπτώματα των αρθρώσεων.

Ψωριασική αρθρίτιδα:

Είναι τυπική η αρθρίτιδα των ΑΜΦ-αρθρώσεων, τόσο ολιγοαρθρίτιδα, όσο και πολυαρθρίτιδα.

Επίσης είναι συνηθισμένες οι δακτυλίτιδες, οι πόνοι των καταφύσεων των τενόντων και των μυών (ενθεσίτιδες).

Συχνά επίσης εκδηλώνονται ενοχλήσεις στη ΣΣ σε ηρεμία/ καθιστική θέση/ ύπνο.

Εκδηλώσεις διάφορου βαθμού από το δέρμα, τα νύχια, το τριχωτό της κεφαλής.

Νόσος Bechterew:

Ενοχλήσεις στην περιοχή των γλουτών.

Αφορά νεότερα άτομα με ιστορικό αρθρίτιδας, συχνά ολιγοαρθρίτιδας.

Φλεγμονώδης εντερική νόσος:

Ενοχλήσεις στομάχου/ εντέρου.

Εντερίτιδα υερσίνιας:

Οζώδες ερύθημα.

Αντικειμενική εξέταση

Ελέγξτε την κάμψη/ έκταση και πλευρική κινητικότητα στην περιοχή μετάβασης από τη ΘΜΣΣ στην ΑΜΣΣ

(βάλτε τον ασθενή να εκτελέσει κάμψη στα πλάγια και με το άκρο χέρι ελέγξτε την έξω πλευρά του μηρού.

Πρέπει να υπάρχει ένα ομοιόμορφο τόξο από το μέσο της ΟΜΣΣ μέχρι το μέσο της ωμοπλάτης).

Παρακολουθήστε την κινητικότητα του θώρακα στην εισπνοή

(η περιφέρεια στο ύψος του 4^ου μεσοσπονδύλιου διαστήματος αυξάνει φυσιολογικά κατά 4 εκατοστά).

Μετρήστε την κινητικότητα ανάμεσα στις ακανθώδεις αποφύσεις των A7-I1 (δοκιμασία Schobert) με τον ασθενή σε στάση καθιστή και αντίστοιχα κάμψης προς τα εμπρός.

Φυσιολογικά αυξάνει περίπου 10 εκατοστά.

Ψηλαφήστε και πιέστε τις ΙΛ-αρθρώσεις.

Εξωαρθρικά συμπτώματα (δέρματος, νυχιών, δακτυλίτιδα, ενθεσοπάθειες;).

Συμμετοχή διάφορων αρθρώσεων (πιο πρώιμα του ώμου και του ισχίου);

Διερεύνηση

Ο εργαστηριακός έλεγχος δεν προσφέρει μεγάλη βοήθεια (οι ΤΚΕ/CRP δεν αντικατοπτρίζουν την κλινική εικόνα).

Γίνεται έλεγχός τους κυρίως σε υποψία φλεγμονώδους εντερικού νοσήματος.

Ενδεχομένως HLA-B27 σε υποψία Bechterew θετικό στο 90% αυτών των ασθενών, αλλά επίσης και στο 10% των υγιών ατόμων.

Η ακτινογραφία της ΣΣ/ των ΙΛ-αρθρώσεων αποκαλύπτει τις βλάβες για πρώτη φορά μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα (διαβρώσεις ή σκληρυντικές βλάβες των ΙΛ-αρθρώσεων, φλεγμονές καταφύσεων/ ενθεσίτιδες ή οστικές εναποθέσεις/ δυσκαμψία/ αγκύλωση της ΣΣ).

Η ΜΤ (ή εναλλακτικά η ΑΤ) δίνει νωρίτερα απαντήσεις σχετικά με τις αρθρικές βλάβες και η ΜΤ αποκαλύπτει τη φλεγμονώδη δραστηριότητα.

Ο ορολογικός έλεγχος για χλαμύδια, γονόρροια, σαλμονέλα, σιγκέλα, υερσίνια, καμπυλοβακτηρίδιο διενεργείται σε υποψία αντιδραστικής αρθρίτιδας.