Σωματόμορφες διαταραχές – Σωματόμορφη διαταραχή πόνου

ICD-10 : F45.4 || DSM-IV: 307.80

Ορισμός

Ένας χρόνιος και μεγάλης διάρκειας πόνος χωρίς ειδική νόσο ούτε ευρήματα από τη φυσική εξέταση, που συνδυάζεται με μείωση λειτουργικότητας και αναπηρία.

 

Η έναρξη της εικόνας των συμπτωμάτων εκδηλώνεται με πόνο μέσα σε τουλάχιστον μία ανατομική περιοχή και ο βαθμός της έντασής του είναι εκείνος που κινητοποιεί τον ασθενή να αναζητήσει βοήθεια.

 

Αποτελεί προϋπόθεση το να παίζουν οι ψυχολογικοί παράγοντες ένα σημαντικό ρόλο στην έναρξη του πόνου, το βαθμό έντασης, τη συνέχισή του κτλ.

 

Τα συμπτώματα του πόνου ή η μείωση της λειτουργικότητας πρέπει να μην είναι προσποιητά και να μην ερμηνεύονται καλύτερα από κάποια άλλη ασθένεια της διάθεσης, αγχώδης διαταραχή ή ψυχωσική νόσο ή δυσπαρεύνια.

 

Αιτίες

Από την πλευρά της ψυχολογικής ερμηνείας οφείλεται στο ότι τα συναισθήματα (συχνότερα πόνος/άγχος) δεν ερμηνεύονται ως τέτοια ούτε ερμηνεύονται ως πρωτοπαθείς εκδηλώσεις οργάνων.

 

Συνηθισμένη ερμηνεία και φόβος για τα μηνύματα (πόνου) του σώματος.

Σε ορισμένους πολιτισμούς αποτελεί έναν τρόπο επικοινωνίας, που επιτείνεται ιδιαίτερα από την έλλειψη γλώσσας.

 

Εκείνο που ισχύει γενικά είναι ότι όλα όσα βιώνουμε αποκτούν μία αντίστοιχη σωματική//φυσιολογική συσχέτιση, σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο.

 

Συμπτώματα

Βλέπε στον Ορισμό!

Πόνος ως σύμπτωμα έναρξης σε ασθενή, ο οποίος είναι υπερβολικά αφοσιωμένος στις ενοχλήσεις του, την αναζήτηση περίθαλψης.

Είναι ανήσυχος ότι δεν έγινε η σωστή διάγνωση και όλα αυτά περιορίζουν τη λειτουργικότητά του/της.

Είναι αδύνατο να βρεθεί κάποια πειστική σωματική ερμηνεία.

Ο ασθενής αναζητάει συχνά φροντίδα και τα αποτελέσματα της θεραπείας είτε δεν προσφέρουν αποτέλεσμα είτε προσφέρουν πολύ προσωρινό αποτέλεσμα.

Ο ασθενής δυσκολεύεται να αποδεχτεί οποιαδήποτε άλλη εξήγηση από τη σωματική στα συμπτώματά του και οδηγείται σε ρόλο ασθενή, στον οποίο η κατάσταση καθοδηγεί τη ζωή του ίδιου και του στενού του περιβάλλοντος.

Συνήθως η έναρξη των συμπτωμάτων σχετίζεται με σωματικό ή ψυχικό τραύμα.

Όχι σπάνια παρουσιάζεται ‘’η διαταραχή του ενός ημιμορίου του σώματος’’, δηλαδή επέκταση του πόνου, χωρίς καμία ανατομική συνέχεια συχνά στην πρόσθια πλευρά του σώματος με σαφή διαχωριστική γραμμή.

 

Διαφορική διάγνωση

Iνομυαλγία, μυοπεριτοναϊκό σύνδρομο, αγχώδης διαταραχή, κατάθλιψη, εκτεταμένος μυϊκός πόνος τάσης λόγω αντίδρασης σε ψυχοκαταπόνηση, ψύχωση, δυσπαρεύνια, προσποίηση, μεγαλοποίηση στην περιγραφή των συμπτωμάτων νόσου.

 

Θεραπεία

Είναι σημαντική η προσεκτική φυσική εξέταση με την απόκτηση της εμπιστοσύνης του ασθενή. Ενημέρωση του ασθενή ότι δεν υποκρύπτεται κάποια επικίνδυνη αιτία του πόνου, ώστε να ‘’σπάσει’’ ο φαύλος κύκλος του πόνου.   Ο φόβος σχετικά με τον πόνο αυξάνει τον πόνο. Επιβεβαιώστε τον πόνο του ασθενή, εξ ορισμού ο/η ασθενής έχει πόνο, αν νιώθει πόνο.   Μεγάλη προσοχή με τα αναλγητικά (η συνεχής χορήγησή τους μπορεί να προκαλέσει επώδυνες καταστάσεις).   Σωματική άσκηση και καθημερινός περίπατος τουλάχιστον 30 λεπτών.   Διεπιστημονική εκτίμηση με ανάλυση του πόνου και της έντασής του, πολιτισμένη επικοινωνία και προσδοκία στα μέτρα φροντίδας, ανάλυση της εκμάθησης μίας συμπεριφοράς απέναντι στον πόνο.   Τεχνικές χαλάρωσης, ενδεχομένως με τεχνικές βιολογικής ανάδρασης, μπορούν να μειώσουν τη μυϊκή ένταση και να ελαττώσουν μία πιθανή επώδυνη πηγή.   Μπορεί να γίνει δοκιμή της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας με τοποθέτηση στόχων αλλαγής συμπεριφοράς και το ότι ο ασθενής μπορεί να βελτιώσει το χώρο του πόνου και να διαθέτει μία αξιοπρεπή ζωή παρά την ύπαρξη του. Η εμβάθυνση με ψυχολογική θεραπεία συνήθως δεν προσφέρει κάτι.   Συνεχής επικοινωνία με ένα γιατρό σε συγκεκριμένη ώρα, αλλά αραιές επισκέψεις.   Σε πιθανή παραπομπή εξασφαλίστε ότι ο ασθενής θα συναντήσει το θεράποντα γιατρό, ώστε να μην καταλήξει να τριγυρίζει στις υγεινομικές υπηρεσίες.   Περιορισμός των διερευνητικών ενεργειών, όταν έχει μπει η διάγνωση.   Ελέγξτε μήπως υπάρχει κάποιο άλυτο ζήτημα ασφαλιστικής μορφής ή κάποιο άλλο όφελος από τη νόσο. Σε μία τέτοια περίπτωση είναι αδύνατο να συνεχιστεί η θεραπευτική διαδικασία.   Η έρευνα έχει δείξει ότι είναι αποτελεσματικά τα αντικαταθλιπτικά με σεροτονινεργικό και νοραδρενεργικό προφίλ, όπως η κλομιπραμίνη με αρχική δόση 10 mg/24ωρο. Προσεκτική αύξηση της δόσης, συχνά μεγάλη ευαισθησία στις παρενέργειες. Η δόση μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 25-150 mg/ 24ωρο.   Φαρμακευτική αγωγή   Κλομιπραμίνη.   Οδηγίες σύμφωνα με τη δική μας επαγγελματική εμπειρία: Οι διάφορες σωματόμορφες διαταραχές συχνά ερμηνεύονται με βάση υποκείμενες πραγματικές σωματικές ασθένειες με  διακριτικά αντικειμενικά συμπτώματα, τα οποία επιδεινώνονται από υποκείμενη ψυχική πίεση. Πολλοί ασθενείς βοηθιούνται από τη θεραπεία υποκείμενης κατάθλιψης και/ή άγχους (Dr Martin Rosell, Göteborg).   * Προσθήκη στη διαταραχή σωματοποίησης. Ό,τι έχει περιγραφεί κάτω από τους αντίστοιχους τίτλους αποτελούν τις απόψεις από την οπτική γωνία της ψυχιατρικής. Οι έρευνες σχετικά με τον πόνο στην εποχή μας καταλήγουν όλο και περισσότερο σε μία κεντρική ευαισθητοποίηση ως βάσης των ενοχλήσεων.   Ιδιοπαθής πόνος: Σήμερα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο ως τίτλος. Πρόκειται για μακροχρόνιο αλγαισθητικό πόνο, αλλά με δυσκολία εύρεσης της προέλευσης του πόνου. Σήμερα διαπιστώνεται όλο και συχνότερα μία αιτία της έναρξης του πόνου/των ενοχλήσεων.