Ψύχωση – Σχιζοφρένεια
Ορισμός
Η πιο συνηθισμένη ψύχωση με σημαντική επίδραση στις σκέψεις, τα αισθήματα, τη συμπεριφορά.
Στα 2/3 των περιπτώσεων αποτελεί μία χρόνια νόσο.
Αιτία
Κατά το μεγαλύτερο μέρος της άγνωστη.
Σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση συχνότερα είναι αδύνατη η διαπίστωση του αιτιολογικού παράγοντα της νόσου.
Ανισορροπία στις νευροδιαβιβαστικές ουσίες του εγκεφάλου, μεταξύ άλλων της ντοπαμίνης.
Σαφής κληρονομικότητα.
Οι στρεσογόνες εμπειρίες, η σωματική εγκεφαλική κάκωση παίζουν κάποιο ρόλο.
Ορισμένες φορές ξεκινάει μετά από κατάχρηση ναρκωτικών.
Έχουν διαπιστωθεί μεταβολές της δομής του εγκεφάλου (μεταξύ άλλων μείωση του όγκου δομών του μεταιχμιακού συστήματος, όπως του ιπποκάμπου και της αμυγδαλής).
Ωστόσο δεν είναι γνωστό αν αυτές αποτελούν τις πρωτογενείς αλλοιώσεις ή επακόλουθο της νόσου.
Είναι γνωστή η επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως της μετανάστευσης, του αστικού περιβάλλοντος μεγάλων πόλεων και της χρήσης κάνναβης (μεταξύ άλλων συνθετικής/ πολύ ισχυρής).
Συμπτώματα
Γενικά συμπτώματα αποτελούν η αποφυγή της οικογένειας και των φίλων.
Το άτομο δεν αντέχει να εργαστεί ούτε να συνεχίσει τη φοίτησή του, δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του, χαρακτηρίζεται από διαταραγμένη αντίληψη της πραγματικότητας, κάνει συλλογισμούς σχετικά με τη ζωή του με καταθλιπτική και αγχώδη διάθεση, αναιτιολόγητες συναισθηματικές εκρήξεις, διαταραχές ύπνου.
Δεν είναι ασυνήθιστο στη σχιζοφρένεια να εκδηλώνεται κατάθλιψη ως το πρώτο σύμπτωμα.
Τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα κριτήρια σε διάρκεια τουλάχιστον ενός μήνα:
Παραληρητικές ιδέες (αν είναι περίεργες, αρκεί ως μοναδικό κριτήριο), ψευδαισθήσεις (αν πρόκειται για φωνές, που σχολιάζουν ή φωνές, που συζητούν μεταξύ τους αρκεί ως το μοναδικό κριτήριο), αποδιοργανωμένος λόγος (δηλαδή φτωχοί συνειρμοί, ασυνάρτητη ομιλία).
Αποδιοργανωμένη (άσκοπη) ή κατατονική (ακινησία, ακαμψία, αργή, ορισμένες φορές υπερκινητική) συμπεριφορά και στερεότυπες κινήσεις.
Αρνητικά συμπτώματα (έλλειψη συναισθημάτων, αβουλησία, πτώχευση σκέψης, διανοητική ‘’κενότητα’’).
Το άτομο κοινωνικά χαρακτηρίζεται από μειωμένη λειτουργικότητα στην οικογένειά του, την εργασία, το σχολείο κτλ. για τουλάχιστον έξι μήνες.
Περίπου στο 1/3 του συνόλου των ατόμων, που νοσούν από σχιζοφρένεια, υποχωρούν σχεδόν όλα τα συμπτώματα με τη φαρμακευτική αγωγή.
Στο 1/3 τα συμπτώματα παραμένουν, αλλά υπάρχει σαφής βελτίωση με συνεχή φαρμακευτική αγωγή.
Στο 1/3 τα συμπτώματα διατηρούνται.
Συχνά η κατάθλιψη αποτελεί πρόδρομο σύμπτωμα της σχιζοφρένειας, που εκδηλώνεται 1-2 χρόνια πριν από την ψύχωση.
Διαφορική διάγνωση
Ψύχωση, που οφείλεται σε ουσίες (π.χ. ντελίριο μετά από κατάχρηση αλκοόλ).
Διπολική διαταραχή.
Συμπτώματα, που ακολουθούν κάποια φαρμακευτική αγωγή (π.χ. τα αντιχολινεργικά σε ηλικιωμένους), σχιζοσυναισθηματική διαταραχή και αντίστοιχα διαταραχή της διάθεσης (η μανία ή η κατάθλιψη πρέπει να μη συνυπάρχουν ταυτόχρονα με τα παρόντα συμπτώματα).
Κυκλοειδής ψύχωση, βραχεία αντιδραστική ψύχωση, κατάθλιψη.
Διερεύνηση
Διαμέσου ψυχιάτρου.
Εργασία διαχείρισης κρίσης, όσο αφορά τόσο τον ασθενή, όσο και τους συγγενείς.
Σε φάση ηρεμίας έλεγχος ΑΠ, λιπίδίων, γλυκόζης-πλ. (αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου), εκτίμηση αυτοκτονικού κινδύνου, έντονα αυξημένος κίνδυνος.
