Αιματουρία

ICD-10 : R31.9 Αιματουρία αδιευκρίνιστης αιτιολογίας

Ορισμός

Αίμα στα ούρα, μακρο- ή μικροσκοπικά (π.χ. > 3 ερυθροκύτταρα στη μικροσκόπηση των ούρων), ορατό στον οφθαλμό και αντίστοιχα ανιχνεύσιμο με το stick των ούρων. Μεμονωμένη ονομάζεται η αιματουρία, στην οποία απουσιάζουν η κυλινδρουρία και/ή η πρωτεϊνουρία.

Αιτίες

Τα αίτια της αιματουρίας μπορεί να είναι πολλά και δεν είναι απαραίτητο να προέρχεται από τις ουροφόρες οδούς.
Αποτελεί συνηθισμένο εύρημα σε γυναίκες κατά το τέλος της εμμηνορρυσίας λόγω ελκών γύρω από το άνοιγμα της ουρήθρας ή σε κολπικές και αντίστοιχα ορθικές αιμορραγίες.
Παρουσιάζεται επίσης ως φυσιολογικό εύρημα, που σχετίζεται με τη φυσική δραστηριότητα.
Το αίμα των ουροφόρων οδών μπορεί να προέρχεται από βλάβες της ουρήθρας κατά τον καθετηριασμό, από την υπερπλασία του προστάτη, κυστίτιδες, λίθους της ουροδόχου κύστης, λίθους των νεφρών και των ουρητήρων, σπειραματονεφρίτιδα, πυελονεφρίτιδα, φυματίωση, καθώς και σε κακοήθειες των νεφρών, της ουροδόχου κύστης και του προστάτη.
Επιπλέον αιματουρία παρατηρείται συχνά κατά τη φαρμακευτική θεραπεία με ΜΣΑΦ, ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ασενοκουμαρόλη (ή βαρφαρίνη) και άλλα αντιπηκτικά.

Διαφορική Διάγνωση

Ερυθρόχρωμα ούρα μπορεί να παρουσιαστούν και λόγω κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων, όπως: Βατόμουρα, μύρτιλλα, παντζάρια.

Διερεύνηση

Μακροσκοπική αιματουρία:

Ακόμη και ένα μεμονωμένο επεισόδιο μακροσκοπικής αιματουρίας αποτελεί λόγο πλήρους και έγκαιρης διερεύνησης.
Σε μακροσκοπική αιματουρία πάντα πρέπει να γίνεται διερεύνηση με ΑΤ-ουρογραφία, καθώς και με κυστεοσκόπηση και κυτταρολογικό έλεγχο.
Είναι σημαντικό να γίνεται έγκαιρα η διερεύνηση.

Σε άντρες πρέπει επιπλέον να γίνεται ψηλάφηση προστάτη και έλεγχος PSA.

Μία μακροσκοπική αιματουρία πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν κακοήθεια μέχρι ‘’αποδείξεως του εναντίου’’ (εξαίρεση αποτελούν πολύ νέες γυναίκες, όταν πρόκειται για ένα/πρώτο επεισόδιο αιμορραγικής κυστίτιδας, στις οποίες η καλλιέργεια ούρων έχει δείξει ως αιτία το Staph. Saprophyticus. Βέβαια στη συγκεκριμένη κατηγορία των πολύ νέων γυναικών, αν ξαναεμφανιστεί μακροσκοπική αιματουρία, συστήνεται να συμβουλευτείτε ουρολόγο).

Η αντιμετώπιση γίνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς, που έχουν οριστεί από το επίσημο όργανο συντονισμού των ογκολογικών κέντρων καταγραφής καρκίνου της χώρας.

Αφορά τη Σουηδία: Εθνικό Πρόγραμμα Περίθαλψης για τον καρκίνο

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Μακροσκοπική αιματουρία σε άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή αποτελεί αιτία έγκαιρης έναρξης διερεύνησης της αιματουρίας, χωρίς να μειώνεται η σπουδαιότητα του ευρήματος της αιματουρίας λόγω της αντιπηκτικής αγωγής.

Μικροσκοπική αιματουρία: Πρόκειται για μόνιμη ή διαλείπουσα;
Σε ασυμπτωματική/μεμονωμένη μικροσκοπική αιματουρία κατά κανόνα δε χρειάζεται διερεύνηση, αλλά αναμονή με επανάληψη της εξέτασης (στικ ούρων). Γενικά σπάνια χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση μία τέτοια κατάσταση.

Δεν υπάρχουν ιατρικές ενδείξεις για προσυμπτωματικό μαζικό έλεγχο ενηλίκων, που παρουσιάζουν μικροαιματουρία!

Σε μικροσκοπική αιματουρία χωρίς άλλα συμπτώματα ή παθολογικά ευρήματα από τον εργαστηριακό έλεγχο δε γίνεται διερεύνηση. Αιματουρία χωρίς κυλίνδρους/πρωτεϊνουρία λέγεται μεμονωμένη αιματουρία. Η ευαισθησία των στικ ούρων έχει ως αποτέλεσμα να θεωρείται φυσιολογική η μικροσκοπική αιματουρία, όταν απουσιάζουν άλλα ευρήματα.
Σε μικροσκοπική αιματουρία + πρωτεϊνουρία ασαφούς αιτιολογίας μπαίνει η υποψία νεφρίτιδας.
Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο και ίσως ανάγκη ελέγχου p-ANCA.
Μικροσκοπική αιματουρία + υπέρταση + πρωτεϊνουρία: Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο.
Μικροσκοπική αιματουρία + αυξανόμενα επίπεδα κρεατινίνης (ακόμη και όταν βρίσκονται μέσα στο φυσιολογικό εύρος τιμών): Παραπομπή σε νεφρολογικό ιατρείο.