Μη-αλλεργική ρινίτιδα, Αγγειοκινητική ρινίτιδα, Ιδιοπαθής ρινίτιδα

Ορισμός

Φλεγμονή των βλεννογόνων των αεροφόρων οδών με εκδηλώσεις, που μοιάζουν με αλλεργικές, οι οποίες δε γίνεται να συσχετιστούν με συγκεκριμένους παράγοντες.

Επίμονη ρινίτιδα:

Διάρκεια πάνω από 4 εβδομάδες ή εναλλακτικά επαναλαμβανόμενα επεισόδια πάνω από 4 ημέρες/εβδομάδα.

Διαλείπουσα ρινίτιδα:

Διάρκεια πάνω από 4 εβδομάδες ή εκδήλωση συμπτωμάτων πιο σποραδικά.

Αιτιολογία

Στην πράξη συχνότερα οι παράγοντες είναι άγνωστοι.

Υπεραντιδραστικότητα των βλεννογόνων εκδηλώνεται στο περίπου 5%.

Συχνά εκλύεται λόγω μη ειδικών παραγόντων, π.χ. ηλιακό φως, ψύχος, αλκοόλ (κρασί, μπίρα), ορισμένα είδη φαγητών, έντονες οσμές (αρώματα, άνθη).

Βλέπε τις διαφορικές διαγνώσεις.

Συμπτώματα

Σχεδόν πάντα οι ενοχλήσεις ξεκινούν στην ενήλικη ζωή, υπάρχει ευαισθησία σε αρώματα, έντονες οσμές, καπνό νικοτίνης, σκόνη.

Τα συμπτώματα συχνά είναι παρόμοια με εκείνα της αλλεργικής ρινίτιδας, όμως σχεδόν ποτέ δεν εκδηλώνονται οφθαλμικά συμπτώματα.

Συνάχι, φταρνίσματα, ρινική συμφόρηση, αίσθηση βουλώματος των αυτιών, κνησμός υπερώας και φάρυγγα.

Ορισμένες φορές στη συμπτωματολογία συμπεριλαμβάνονται ρινικοί πολύποδες (η υποψία μπαίνει κυρίως σε συνύπαρξη άσθματος και μειωμένης ικανότητας όσφρησης), μειωμένη ικανότητα όσφρησης, παραρρινοκολπίτιδες με πίεση στους παραρίνιους κόλπους, άσθμα (‘’ρινίτιδα-άσθμα’’) και κνίδωση.

Συχνά διαταραχές ύπνου εξαιτίας ρινικής συμφόρησης και αναπνοής από το στόμα/ξηροστομίας.

Διαφορική διάγνωση

Φαρμακευτική ρινίτιδα (βλέπε το αντίστοιχο υποκεφάλαιο στο παρόν κεφάλαιο),

αλλεργίες (σε ακάρεα, μούχλα, γάτες), πολύποδες, χρόνια λοίμωξη,

απόκλιση διαφράγματος, εκλυόμενη από φάρμακα (βήτα-αποκλειστές, άλφα-1-αποκλειστές, ΑΣΟ, αναστολείς-ΜΕΑ),

σχετιζόμενη με το επάγγελμα (σκόνη ξύλου ή χαρτιού, υλικά συγκόλλησης και βαφής μετάλλων – ιδιαίτερα ισοκυανιούχα -, φορμαλδεΰδη, πλαστικά),

ταυτόχρονη νόσηση από άσθμα/βρογχική υπεραντιδραστικότητα (συννόσηση),

’’νόσος των νεόδμητων κατοικιών’’ (σκόνη από χαρτί/’’συνηθισμένη σκόνη’’/ξηρότητα αέρα μέσα στην κατοικία. Τεκμηριωμένη διατήρηση της υπεραντιδραστικότητας πολλά χρόνια μετά από τη διαμονή σε κτήρια με ζημιές λόγω υγρασίας/-μούχλας),

καρκίνος/ξένο σώμα (μονόπλευρα συμπτώματα), συστημικά νοσήματα (π.χ. κοκκιωμάτωση Wegener, σαρκοείδωση), υποθυρεοειδισμός.

Ρινική συμφόρηση στην κύηση (περίπου στο 20% όλων των κυήσεων η μητέρα προσβάλλεται από μακροχρόνια ρινική συμφόρηση).

Διερεύνηση

Το πιο σημαντικό είναι το ιστορικό.

Αποκλείστε αλλεργία με συμμετοχή IgE αντισωμάτων

(Phadiatop/ προσυμπτωματικός έλεγχος ατοπίας, δερματική δοκιμασία νυγμών/ή αλλιώς pricktest, [το 15% περίπου του φυσιολογικού πληθυσμού παρουσιάζει θετικό το pricktest, ενώ είναι ασυμπτωματικοί], RAST).

Είναι δυσχερής η διάκριση αλλεργίας από ακάρεα, -μούχλα, -γάτες από τη μη αλλεργική ρινίτιδα.

Σε χρόνια ρινίτιδα, που είναι ανεξάρτητη από την εποχική γύρη, πρέπει να γίνει δοκιμασία αλλεργίας.

Υπάρχει δυσανεξία σε σκευάσματα-ΜΣΑΦ, άλφα-1-αποκλειστές; Αποκλείστε τη φαρμακευτική ρινίτιδα.

Ρωτήστε συγκεκριμένα για τυχόν χρήση ρινικών σταγόνων.

Αν το αποτέλεσμα από τη χρήση ρινικού αγγειοσυσπαστικού διαρκεί λιγότερο από τέσσερις ώρες, αυτό συνηγορεί για ανάπτυξη αντοχής.

Αποκλείστε υποκείμενα νοσήματα:

Σε υποψία συστημικής νόσου ζητήστε Hb, TKE, λευκοκύτταρα, CRP.

Σε υποψία κοκκιωμάτωσης Wegener: C- και p-ANCA, καθώς και παραπομπή σε ΩΡΛ/γο για εκτίμηση, και, αν κριθεί απαραίτητο, βιοψία μύτης.