Περιφερικός φλεβοκαθετήρας, Κεντρικός φλεβοκαθετήρας, Υποδόρια φλεβική γραμμή

Ορισμός

Βοηθητικά μέσα, με τα οποία επιτυγχάνεται πρόσβαση στην κυκλοφορία του αίματος, όσο αφορά τη θρέψη, τη θεραπεία και τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων.

 

Περιφερικός φλεβοκαθετήρας (ΠΦΚ):

Οι χειρισμοί θα πρέπει να διενεργούνται από γιατρό ή νοσηλεύτρια.

Επιλέξτε φλεβοκαθετήρα με όσο γίνεται πιο κοντό και λεπτό αυλό και εισαγάγετέ τον στη μεγαλύτερη περιφερική φλέβα, που θα βρείτε.

Ποτέ μη χρησιμοποιήσετε καθετήρα μεγαλύτερο από 0,8 mm στις φλέβες του χεριού.

Όσο πιο λεπτός είναι ο αυλός του καθετήρα συγκριτικά με το εύρος του αγγείου, τόσο περισσότερο διευκολύνεται η ροή και ελαττώνεται ο κίνδυνος μηχανικού ερεθισμού του αγγειακού τοιχώματος.

Η τοποθέτησή του κοντά σε αρθρώσεις αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών.

Να αποφεύγετε τις φλέβες της καμπτικής επιφάνειας του αγκώνα .

Είναι απαραίτητες για αιμοληψίες.

 

Η εισαγωγή του ΠΦΚ θα πρέπει να διενεργείται κάτω από άσηπτες συνθήκες.

Στερεώστε τον σωστά, για να μειώσετε τον κίνδυνο μηχανικού ερεθισμού του αγγειακού τοιχώματος. Απαιτείται τακτικός έλεγχος του ΠΦΚ, τουλάχιστον μία φορά κάθε οχτώ ώρες.

Η οδηγία είναι να αντικαθίσταται τακτικά κάθε 48-72 ώρες.

Εξατομικευμένη θεραπεία ανάλογα με τον κίνδυνο επιπλοκών σε σχέση με πιθανή επιβάρυνση από την αλλαγή του ΠΦΚ.

Σε ασθενείς, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι, ο καθετήρας μπορεί να παραμένει περισσότερο χρόνο, αν δε διαπιστώνεται κάποιος ερεθισμός.

Ωστόσο οι γάζες γύρω από τον ΠΦΚ χρειάζονται αλλαγή.

Ο φόβος τρυπήματος από τη βελόνα δεν αποτελεί αιτία παραμονής του ΠΦΚ.

Μπορεί να γίνει επάλειψη τοπικά με αναισθητική αλοιφή.

 

Υπάρχει δυνατότητα θρέψης με ενδοφλέβια χορήγηση των αναγκαίων θρεπτικών συστατικών διαμέσου του ΠΦΚ.

Υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές:

Γλυκόζη 50 mg/ml,

Γλυκόζης 100 mg/ml,

Kabiven Peripheral.

 

Διαλύματα ενυδάτωσης, όπως γλυκόζης 25 mg/ml + οξικό Na + NaCl, Ringer κ.ά.

 

Βεβαίως μπορούν να προστεθούν βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και ηλεκτρολύτες.

Ρυθμίστε το ρυθμό έγχυσης σταγόνων ανάλογα με την περιεκτικότητα σε ηλεκτρολύτες, αλλά ποτέ περισσότερο από 10 mmol Κ / ώρα.

 

Δεν είναι σωστό να κάνετε αιμοληψίες για εργαστηριακό έλεγχο από τον ΠΦΚ, μεγάλος κίνδυνος αιμόλυσης.

 

Επιπλοκές:

Αιμάτωμα.

Ενέργειες:

Συνήθως κανένα μέτρο.

Αλλαγή φλέβας έγχυσης.

 

Άλγος αιμοφόρων αγγείων:

Συχνά κατά την έγχυση διαλυμάτων υψηλής ωσμωτικότητας.

Ενέργειες:

Αλλάξτε σε μεγαλύτερη φλέβα, μειώστε το ρυθμό έγχυσης σταγόνων.

Υπάρχει ένδειξη για ΚΦΚ ή υποδόρια φλεβική γραμμή;

 

Εξωαγγειακή έγχυση:

Οίδημα και ευαισθησία συχνά σε ολόκληρο το αντιβράχιο.

Ενέργειες:

Απομάκρυνση του ΠΦΚ, επίδεση, διατήρηση άνω άκρου σε υψηλή θέση.

 

Θρομβοφλεβίτιδα:

Ερυθρότητα, ευαισθησία, τοπική αύξηση θερμοκρασίας, ψηλαφητή σκλήρυνση του αγγείου, ίσως πυρετός.

Ενέργειες:

Απομάκρυνση του ΠΦΚ, αλοιφή Hemeran.

 

Λοίμωξη.

Ενέργειες:

Απομάκρυνση ΠΦΚ, αντιβιοτικά τοπικά ή συστημικά.

 

Κεντρικός φλεβικός καθετήρας (ΚΦΚ):

Οι χειρισμοί πρέπει να γίνονται από γιατρό ή από νοσηλεύτρια.

Οι ενδείξεις ΚΦΚ είναι μεταξύ άλλων θεραπεία με παρεντερική σίτιση μεγαλύτερης διάρκειας ή επανειλημμένη χορήγηση υγρών ή φαρμάκων, που ερεθίζουν τα αγγεία, όπως για παράδειγμα τα κυτταροστατικά.

Οι αιμοληψίες επιτρέπεται να γίνονται από τον ΚΦΚ, αλλά δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ένδειξη για ΚΦΚ.

Η επανειλημμένη διενέργεια αιμοληψιών από τον ΚΦΚ αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως είναι ο σχηματισμός θρόμβων ή οι λοιμώξεις.

 

Η εισαγωγή ΚΦΚ αποτελεί χειρουργική πράξη και θα πρέπει να διενεργείται με άσηπτες συνθήκες.

Οι φλέβες, που χρησιμοποιούνται συχνότερα, είναι η έξω σφαγίτιδα φλέβα, η έσω σφαγίτιδα φλέβα ή η υποκλείδια φλέβα.

Μετά από την εισαγωγή θα πρέπει να γίνεται ακτινολογικός έλεγχος, ώστε να προσδιορίζεται η θέση του καθετήρα, καθώς και για να αποκλείεται ο πνευμοθώρακας.

Οι περιφερικά εισερχόμενοι κεντρικοί φλεβοκαθετήρες (PICC) τοποθετούνται σε κάποιο από τα αγγεία του βραχίονα, όπως τη βασιλική φλέβα, τις βραχιόνιες φλέβες ή την κεφαλική φλέβα.

 

Ο ΚΦΚ σταθεροποιείται με αυτοκόλλητη αποστειρωμένη διαφανή μεμβράνη, ώστε να είναι δυνατή η διαπίστωση τυχόν σημείων λοίμωξης. Η αλλαγή του επιδέσμου γίνεται κάθε πέμπτη ημέρα, αλλά ελέγχεται καθημερινά με επισκόπηση.

Αν είναι άθικτος, δεν υπάρχει λόγος επιπρόσθετου επιδέσμου κατά το μπάνιο ή το ντουζ.

Ένας ΚΦΚ δεν πρέπει να παραμένει περισσότερο από μία εβδομάδα, αλλά στην κλινική πράξη ο χρόνος παραμονής είναι πολύ περισσότερος.

Ένας ΚΦΚ, που δε χρησιμοποιείται, θα πρέπει να ξεπλένεται καθημερινά με έγχυση 10 ml αποστειρωμένου διαλύματος NaCl 0,9%.

Ελέγξτε την αντίστροφη ροή σε κάθε χειρισμό του ΚΦΚ!

 

Επιπλοκές:

Έξοδος ΚΦΚ από τη θέση του.

Ενέργειες:

Αν έχει εξέλθει ένα μέρος από το σημείο εισόδου, στερεώστε και επικοινωνήστε με αναισθησιολόγο.

Αν έχει βγει εντελώς από τη θέση του:

Πιεστική επίδεση, επίπεδη θέση, επικοινωνία με αναισθησιολόγο.

 

Θρομβοφλεβίτιδα/-λοίμωξη.

Ενέργειες:

Βλέπε ΠΦΚ.

Πυρετός άγνωστης αιτιολογίας σε ασθενή με ΚΦΚ μπορεί να αποτελεί λόγο αφαίρεσης του ΚΦΚ, όπως και καλλιέργεια από το άκρο του καθετήρα.

Ίσως χορήγηση αντιβιοτικών πριν από το αποτέλεσμα της καλλιέργειας.

Αρχικά επικοινωνήστε με τη μονάδα, στην οποία τοποθετήθηκε η ΚΦΚ και ίσως η πρώτη δόση αντιβιοτικών να χορηγηθεί πριν από την αφαίρεση του καθετήρα.

 

Θρόμβωση/απόφραξη.

Ενέργειες:

Επικοινωνήστε με τον αναισθησιολόγο την επόμενη καθημερινή, αν δεν είναι απαραίτητη η έγχυση σε αυτό το διάστημα.

Μην απομακρύνετε τον καθετήρα, γιατί ίσως να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός για το νέο ΚΦΚ.

 

Πνευμονική εμβολή.

Επικίνδυνη επιπλοκή, που μπορεί να συμβεί, αν ο ΚΦΚ έχει μείνει ανοιχτός ή έχει υποστεί ζημιά.

Ο αέρας εισέρχεται μέσα στην άνω κοίλη φλέβα και εμποδίζει την αιματική ροή της πνευμονικής κυκλοφορίας.

Ενέργειες:

Χαμηλωμένη θέση κεφαλής, γυρίστε τον ασθενή σε αριστερή πλάγια θέση, αφαιρέστε τον ΚΦΚ, χορηγήστε οξυγόνο, σημάνετε συναγερμό, βάλτε περιφερικό φλεβοκαθετήρα.

 

Υποδόρια φλεβική συσκευή(ΥΦΣ):

Πρόκειται για εμφυτεύσιμο σύστημα έγχυσης με υποδόρια συσκευή έγχυσης (port), το θάλαμο με μεμβράνη, που κλείνει αυτόματα.

Ο θάλαμος συνδέεται διαμέσου ενός καθετήρα με ένα αγγείο (συχνά την άνω κοίλη φλέβα) και επιτρέπει ενέσεις, εγχύσεις και αιμοληψίες.

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα με το συγκεκριμένο σύστημα συγκριτικά με τους ΠΦΚ/ΚΦΚ αποτελεί ο μειωμένος κίνδυνος λοίμωξης, γιατί αποφεύγεται η συνεχής διείσδυση του δέρματος.

Μειονέκτημα αποτελεί η έκθεση του ασθενή στο τσίμπημα.

 

Η τοποθέτηση της ΥΦΣ αποτελεί χειρουργική πράξη και θα πρέπει να διενεργείται κάτω από άσηπτες συνθήκες.

Το σύστημα θα πρέπει να το χειρίζεται γιατρός ή νοσηλεύτρια.

Ένδειξη τοποθέτησης ΥΦΣ είναι θεραπεία μεγάλης χρονικής διάρκειας με διατροφικά διαλύματα, φάρμακα, προϊόντα αίματος και άλλα υγρά.

Στη μεμβράνη, που κλείνει αυτόματα, μπορούν να γίνουν 2000 παρακεντήσεις.

Αυτό με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται μόνο ειδική βελόνα (π.χ. βελόνα παρακέντησης Gripper).

Οι ενέσεις και οι εγχύσεις διενεργούνται με άσηπτες τεχνικές.

Η βελόνα πρέπει να απομακρύνεται μετά από κάθε έγχυση/παρακέντηση, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος λοίμωξης.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις η βελόνα μπορεί να παραμείνει μέχρι το πολύ τρία 24ωρα.

 

Επιτρέπεται το μπάνιο και το ντους με ΥΦΣ χωρίς βελόνα.

Σε παραμονή της βελόνας ο ασθενής μπορεί να κάνει ντους με την προϋπόθεση, ότι ο θάλαμος έχει καλυφθεί επαρκώς με μεμβράνη πολυουρεθάνης υψηλής διαπερατότητας.

Αν χρειαστεί ηπαρινισμός μετά από την ολοκλήρωση της ένεσης, της έγχυσης ή της αιμοληψίας ή όταν το σύστημα βρίσκεται σε αδράνεια, θα πρέπει να τηρούνται οι τοπικοί κανόνες.

 

Επιπλοκές

1. Αντίσταση κατά την έγχυση με τη σύριγγα.

Ενέργειες:

Ελέγξτε, αν η βελόνα έχει διαπεράσει τη μεμβράνη.

Επιτρέψτε στον ασθενή να αλλάξει τη θέση του σώματος.

Ξεπλύνετε με φυσιολογικό ορό.

 

2. Απόφραξη.

Ενέργειες:

Θεραπεία με στρεπτοκινάση.

Επικοινωνήστε με αναισθησιολόγο.

 

3. Λοίμωξη.

Ενέργειες:

Μερικές φορές μπορεί να υποχωρήσει με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών, αλλά συνήθως απαιτείται η απομάκρυνση του συστήματος.

Επικοινωνήστε με λοιμωξιολόγο.

Για περισσότερα βλέπε το υποκεφάλαιο Διατροφή στο παρόν κεφάλαιο.