Υπερπλασία προστάτη, ΚΥΠ

ICD-10 : N40

Βλέπε επίσης και το υποκεφάλαιο Συμπτώματα κάτω ουροποιητικού (LUTS).

Ορισμός

Καλοήθης αύξηση του μεγέθους (≥30 mL) του προστατικού αδένα, που σχετίζεται με την ηλικία.

Αιτία

Έχει σχέση με την τεστοστερόνη.

Συνδέεται με το μεταβολικό σύνδρομο (υπερινσουλιναιμία, διαβήτης-τύπου 2, αθηροσκλήρυνση, υπέρταση, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, υπερουριχαιμία).

Η επίπτωση αυξάνει με την ηλικία.

Συμπτώματα

Συμπτώματα αποθήκευσης:

Συχνουρία κατά τη διάρκεια της ημέρας και/ή της νύχτας.

Έντονο αίσθημα επιτακτικής ανάγκης για ούρηση, ακράτεια.

Συμπτώματα κένωσης-/αποφρακτικά:

Δυσχέρεια έναρξης ούρησης, μικρή ακτίνα ούρων, διακοπτόμενη ακτίνα ούρων, στραγγουρία, μετασταγόνα, αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης, πλήρης διακοπή ούρησης.

Διαφορική διάγνωση

Στένωση ουρήθρας, στένωση στομίου, στένωση αυχένα κύστης, χρόνια προστατίτιδα,

καρκίνος προστάτη (το υποψιάζεται κανείς σε ταχεία εκδήλωση συμπτωμάτων),

λιθίαση κύστης, καρκίνος κύστης, ασυνέργεια -εξώθησης/ σφιγκτήρα,

νευρογενείς διαταραχές κύστης (εξαιτίας π.χ. πολλαπλής σκλήρυνσης, νόσου Parkinson, άνοιας, ΑΕΕ).

Αντικειμενική εξέταση

Καλοήθης αύξηση μεγέθους προστάτη, η οποία συνήθως εντοπίζεται κεντρικά γύρω από την ουρήθρα και συνδυάζεται συχνά με αποφρακτικά φαινόμενα.

Το φυσιολογικό μέγεθος του αδένα είναι περίπου 35 ml σε 70-άρηδες.

Διερεύνηση

Ιστορικό (συμπεριλαμβανομένης της φαρμακευτικής αγωγής, συνήθειες ύπνου σε νυκτουρία).

Ψηλάφηση από το ορθό και ίσως της κοιλιακής χώρας.

Εκτίμηση υπολοίπου ούρων σε όλους τους άντρες (υπέρηχος ουροδόχου κύστης με φορητό υπερηχοτομογράφο ή σε ορισμένες εξαιρέσεις καθετήρα).

Υπόλειμμα ούρων > 100 ml μπορεί να προκαλέσει συχνό αίσθημα επιτακτικής ούρησης.

Χρόνος ούρησης.

Η φυσιολογική χρονική διάρκεια για τα πρώτα 100 mL κυμαίνεται γύρω στα 12 δευτερόλεπτα.

Ένδειξη απόφραξης υπάρχει σε διάρκεια μεγαλύτερη των 16 δευτερολέπτων.

Διάγραμμα καταγραφής ούρησης, όσο αφορά τον όγκο και τη συχνότητα.

Η φυσιολογική συχνότητα είναι 4-7 φορές το 24ωρο με μέσο όγκο 300-500 mL σε κάθε ούρηση.

Η συνολική ποσότητα ούρων 24ώρου κυμαίνεται φυσιολογικά σε 1-2 λίτρα.

Κλίμακα αξιολόγησης, όσο αφορά τα συμπτώματα, αποτελεί η IPSS (International Prostate Symptom Score).

Εργαστηριακές-εξετάσεις:

Στικ-ούρων, κρεατινίνη-ορού, PSA μπορούν να ληφθούν ακόμη και με ψηλάφηση ορθού.

Οι ουρολοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν αυξημένες τιμές για διάρκεια μηνών μετά από τη λήξη αντιβιοτικής θεραπευτικής αγωγής, ίσως πηλίκο-PSA.

Τυχόν επιπλέον εξέταση διαμέσου ουρολόγου με διορθικό υπερηχογράφημα, κυστεοσκόπηση, καθώς και κυστεομέτρηση.

Θεραπεία

Σε πολλούς ασθενείς με ήπια συμπτώματα σημειώνεται βελτίωση χωρίς χορήγηση ενεργούς θεραπείας. Αναμονή! Ωστόσο πρέπει να ενημερώσετε τον ασθενή να επικοινωνήσει ξανά, αν παρουσιαστεί επιδείνωση. Συστήνεται να στέκεται σε όρθια στάση κατά την ούρηση! Προτείνεται χορήγηση ιατρικής θεραπείας, όταν τα συμπτώματα είναι μετρίου βαθμού (IPSS ≤ 18, αν < 8 σπάνια υπάρχει ένδειξη θεραπείας. Εξαίρεση αποτελεί διάρκεια ούρησης > 12 δευτερόλεπτα και η επιθυμία του ασθενή για θεραπευτική αντιμετώπιση). Με τη θεραπεία μειώνονται τα συμπτώματα από τα αποφρακτικά φαινόμενα, γιατί επιδρά στο μέγεθος του αδένα (αναστολέας της 5-άλφα ρεδουκτάσης) ή προκαλεί χάλαση του μυϊκού συστήματος του αυχένα της κύστης (αναστολείς των άλφα υποδοχέων): Μπορείτε να χορηγείτε αναστολείς των άλφα υποδοχέων ανεξάρτητα από το μέγεθος του αδένα. Το αναμενόμενο αποτέλεσμα μπορεί να φανεί σε 2-4 εβδομάδες. Οι αναστολείς της 5-άλφα ρεδουκτάσης χορηγούνται σε υπερμεγέθη αδένα > 40 g. Η δράση τους μπορεί να χρειαστεί χρονικό διάστημα μέχρι 6 μήνες ή περισσότερο. Ωστόσο συχνότερα δρουν ταχύτερα. ΠΡΟΣΟΧΗ, στο ότι οι αναστολείς της 5-άλφα ρεδουκτάσης μειώνουν στο μισό την τιμή του PSA στον ορό! Συχνά χορηγείται αρχικά δοκιμαστικά αναστολέας άλφα υποδοχέων + αναστολέας της 5-άλφα ρεδουκτάσης και διακόπτεται η χορήγηση του αναστολέα των άλφα υποδοχέων μετά από 6-12 μήνες. Σκοπός είναι να δράσει γρήγορα ο αναστολέας των άλφα υποδοχέων και με τη δράση του αναστολέα της 5-άλφα ρεδουκτάσης να επιτευχτεί μακροπρόθεσμα μείωση του μεγέθους του αδένα. Σε συμπτώματα μέτριου βαθμού μπορεί να γίνει δοκιμή φυτικών φαρμάκων (χωρίς συνταγή). Η δράση της φαρμακευτικής θεραπείας γενικά είναι αρκετά ισχνή, ωστόσο σε ορισμένους ασθενείς μπορούν να δράσουν ικανοποιητικά. Γι’ αυτό παίζει σημαντικό ρόλο η παρακολούθηση. Όταν παρά τη χορήγηση φαρμάκων δε σημειώνεται βελτίωση, πρέπει να γίνεται διακοπή του φαρμάκου και να εξετάζεται το ενδεχόμενο αναμονής. Αν ενδείκνυται συνέχιση της θεραπείας, ο ασθενής παραπέμπεται για εκτίμηση σε ουρολόγο. Χειρουργική και μικροεπεμβατική θεραπεία: * Η TUR-P (διουρηθρική προστατεκτομή) αποτελεί συνήθως τη θεραπεία πρώτης εκλογής σε καλοήθη υπερπλασία προστάτη. Συνεπάγεται απομάκρυνση προστατικού ιστού διαμέσου της ουρήθρας. * Όταν υπάρχει μόνο μικρή/ μέτρια αύξηση του προστάτη και απόφραξη μερικές φορές, εφαρμόζεται η TUIP (διουρηθρική προστατική τομή). Ο χειρουργός κάνει μία τομή στο πίσω μέρος του προστάτη, ώστε να επιτευχτεί ο διαχωρισμός του. Μπορεί να γίνει στα εξωτερικά ιατρεία. * Η TUMT (διουρηθρική θερμοθεραπεία μικροκυμάτων) εφαρμόζεται από όλο και περισσότερες κλινικές στην πιο εξελιγμένη μορφή, η οποία ονομάζεται Θεραπεία με Ανάδραση της ProstaLund (PLFT®). Σημαίνει καταστροφή του προστατικού ιστού διαμέσου θεραπευτικής χρήσης μικροκυμάτων. Απαιτεί νάρκωση ή ραχιαία αναισθησία. * Ανοιχτή εκπυρήνιση του αδένα διενεργείται κυρίως, όταν το μέγεθος του αδένα είναι πολύ μεγάλο (>100ml). * Οι απόλυτες ενδείξεις επεμβατικής θεραπείας της ΚΥΠ είναι: Επίσχεση ούρων. Λιθίαση ουροδόχου κύστης. Αιμορραγίες από τον προστάτη. Ουρολοιμώξεις, επαναλαμβανόμενες. Επίδραση στη νεφρική λειτουργία.

Εμβάθυνση

Βίντεο δακτυλικής ψηλάφησης προστάτη από το ορθό (στα αγγλικά)

Φαρμακευτική αγωγή

Αναστολείς άλφα-1 αδρενεργικών υποδοχέων Αλφουζοσίνη. Δοξαζοσίνη. Τεραζοσίνη. Αναστολείς 5-άλφα ρεδουκτάσης Φιναστερίδη. Φάρμακα φυτικής προέλευσης.