Οφθαλμικά νοσήματα, που επηρεάζουν την όραση – Εκφύλιση ωχράς, Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς

ICD-10 : H35

Ορισμός

Εκφύλιση της ωχράς (’’κίτρινη κηλίδα’’), η οποία είναι η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, που διαθέτει τη μεγαλύτερη οπτική οξύτητα.

Υπάρχουν διάφορες μορφές της νόσου.

 

Αιτιολογία

Ηλικία, κληρονομικότητα, κάπνισμα, υψηλές τιμές λιπιδίων αίματος, παχυσαρκία και άλλοι παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης, κ.ά.).

Σε ορισμένες περιπτώσεις η αιτιολογία είναι άγνωστη.

Η εκφύλιση της ωχράς αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία σοβαρής ελάττωσης της όρασης σε άτομα > 60 ετών στο δυτικό κόσμο.

 

Συμπτώματα

Μείωση της όρασης/σκούρες κηλίδες κυρίως στο κεντρικό οπτικό πεδίο, που δυσχεραίνουν την ανάγνωση και την κοντινή εργασία.

Η περιφερική όραση διατηρείται.

Σταδιακά η οπτική εικόνα γίνεται θαμπή και γκρίζα.

 

Συνήθως προσβάλλονται και οι δύο οφθαλμοί, αλλά ο ένας οφθαλμός προσβάλλεται περισσότερο.

Τις περισσότερες φορές πρόκειται για βραδεία επιδείνωση της όρασης, που προσβάλλει ηλικιωμένα άτομα.

Η πορεία της νόσου μπορεί επίσης να είναι ταχεία (< 6 μηνών), ενώ η νόσος μπορεί να προσβάλλει και άτομα μικρότερης ηλικίας, ιδιαίτερα εκείνα με υψηλή μυωπία.

 

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι όσα περιγράφηκαν παραπάνω, συχνά με επιπλέον παραμόρφωση της οπτικής εικόνας, δηλαδή μετατροπή ευθειών γραμμών σε καμπύλες.

 

Αντικειμενική εξέταση

Στην οφθαλμοσκόπηση διακρίνονται φωτεινές και σκοτεινές περιοχές στην ωχρά κηλίδα, ορισμένες φορές μικρές αιμορραγίες και εξιδρώματα.

Αν ο ασθενής αναφέρει παραμορφωμένη όραση, δηλαδή μεταμορφοψίες, τίθεται συχνά το ερώτημα αν πρόκειται για εξιδρωματική μορφή της νόσου (‘’ υγρή εκφύλιση της ωχράς’’), η οποία βεβαίως μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς σε αρκετές περιπτώσεις.

 

Διερεύνηση

Πρωταρχικά γίνεται διαμέσου οφθαλμιάτρου.

Στη συνέχεια γίνεται έλεγχος, που αποβλέπει στη βέλτιστη δυνατή ρύθμιση της καρδιαγγειακής λειτουργίας (ΑΠ, λιπιδικό προφίλ, γλυκόζη-πλάσματος, μείωση βάρους, καπνιστικές συνήθειες).

Θεραπεία

Ταχεία παραπομπή σε οφθαλμίατρο. Μερικές μορφές εξιδρωματικής εκφύλισης της ωχράς μπορούν να αντιμετωπιστούν με συμβατική φωτοπηξία με λέιζερ ή με φωτοδυναμική θεραπεία, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα έγκαιρης παρέμβασης στην εξέλιξη της νόσου.   Ένα εντελώς νέο (αλλά πολύ ακριβό) φάρμακο είναι η ρανιβιζουμάμπη, που χορηγείται με ένεση στον προσβλημένο οφθαλμό μία φορά το μήνα.   Εναλλακτική λύση αποτελεί η χορήγηση της μπεβασιζουμάμπης (σκεύασμα off-label, π.χ. κατά του καρκίνου), το οποίο επιβραδύνει την επιδείνωση της ‘’υγρής εκφύλισης της ωχράς’’.   Η ρήξη στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς, δηλαδή η οπή της ωχράς, μπορεί σήμερα να χειρουργηθεί με εξαιρετικά αποτελέσματα, εφόσον η διάρκειά της είναι μικρότερη των 4-6 μηνών.   Διακοπή καπνίσματος! Προληπτικά μπορούν να χρησιμοποιούνται γυαλιά ηλίου (όχι όμως μπλε χρώματος) κατά την παραμονή στο ηλιακό φως για αρκετή ώρα.   Φαρμακευτική αγωγή   Μπεβασιζουμάμπη: Ενέσιμο διάλυμα για ενδοφλέβια έγχυση (Avastin). Ρανιβιζουμάμπη: Ενδοφθαλμίως ενέσιμο διάλυμα (Lucentis).